به گزارش تابناک یزد،«فقط می‌توانند نامِ "شیرمحمد اسپندار" را در فهرست «گنجینه زنده بشری» در یونسکو ثبت کنند، اقدامی که هر چند از نظر جهانی بسیار ارزنده است اما باید دید چه قدر به تنها «دونلی‌نواز» جهانی در راستای اشاعه‌ی هنرش کمک می‌کند؟»
«شیرمحمد اسپندار» که در نوجوانی به کراچی پاکستان رفت و در سال ۱۳۳۷ شمسی پس از کسب تجربه در زمینه‌ی موسیقی به ایران بازگشت، تا سال ۱۳۶۲ برای نواختن موسیقی بلوچی از تک نی هم استفاده می‌کرد. وی نواختن دونلی را با نگاه کردن به انگشتان کسی که همزمان دو نی می‌نواخت، فراگرفت.
او در سال‌های بعد موفق به کسب دکترای افتخاری موسیقی سنتی از کشور فرانسه و دیپلم افتخار نوازندگی در ایران شد و حتی تندیس او و نخستین دونلی در موزه موسیقی تهران به یادگار گذاشته شد.
شیرمحمد اسپندار که چند سال پیش با وقوع سیل در منطقه «بمپور» خانه‌اش با آب تخریب شد، به اجبار دو سالی را در چادر سر کرد تا خانه‌ای برایش دست‌وپا کنند. کشاورزی و گله‌داری هم تنها راه امرار معاش او بود. او هنوز ماهانه 180 هزار تومان از وزارت ارشاد حقوق می‌گیرد! و میراث فرهنگی می‌تواند او را به عنوان یک «گنجینه زنده بشری» بار دیگر جهانی کند!
فرهاد نظری، مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی در این زمینه به خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا گفت: «گنجینه زنده بشری» به عنوان یکی از فهرست‌های میراث ناملموس یونسکو که در آن کشورهای مختلف، استادکاران و هنرمندانی که میراث‌دار یک هنر خاص هستند و هیچ‌کس دیگر از آن بهره‌مند نیست را در این فهرست به ثبت می‌رساند.
او با بیان این‌که ایران هنوز از این فهرست برای ثبت هنرمندان ایرانی استفاده نکرده است، افزود: در حال حاضر فهرست‌نویسی این لیست، را در دستور کار داریم تا پس از آموزش کامل، بتوانیم هنرمندان ایرانی را به این لیست اضافه کنیم و دانش و علم آن‌ها را مستند سازی و منتقل کنیم.
وی ادامه داد: اگر نام شخص در این فهرست به ثبت برسد، می‌توان اقداماتی برای آن انجام داد، هر چند برای ترویج هنر تسهیلاتی ندارند اما می‌توان هنر را مستندسازی کرد تا یاد و نام هنرمند برای همیشه زنده بماند.
نظری با بیان این که افراد زیادی مانند «شیرمحمد اسپندار» هستند که می‌توانند هنرشان را احیا کنند، افزود: دفتر ثبت آثار تاریخی، ایجاد یک فهرست دیگر به نام «فهرست میراث فرهنگی ناملموس نیازمند احیا» را نیز در دستور کار داریم. قصد داریم در این فهرست نخست «فرش عمو اوغلی» به ثبت برسانیم.
به گفته‌ی مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی؛ این اقدام تلاشی است تا مصادیق میراث فرهنگی ناملموس در معرض فراموشی نجات پیدا کنند.
او ادامه داد: یونسکو می‌گوید با توجه به این‌که هر کشوری بنا به مقتضیات خود میراث فرهنگی ناملموس دارد، اگر یک اثر نابود شده را احیا کند و قصد ثبت آن را داشته باشد، می‌تواند آن را در فهرست«اقدامات موفق پاسدارانه» قرار دهد.
به گزارش ایسنا، چند روز پیش و در روز جهانی موزه، «شیرمحمد اسپندار» از سوی کمیته ملی موزه‌های ایران، یک سوپرایز برای موزه‌داران ایرانی بود، سوپرایزی که به بالای سن موزه ملی ایران دعوت شد تا برای موزه‌داران دونلی بنوازد اما به دلیل کهولت سن چند بار مجبور به نفس‌گیری درمیانه‌ی نواختن نی‌ها شد.
این بار ایکوم ایران او را پس از مدت‌ها به ذهن‌ها برگرداند اما مشخص نیست دفعه‌ی بعدی که یک نهاد فرهنگی قصد معرفی چند باره‌ی این موسیقیدان جهانی از بمپور بلوچستان را می‌کند، می‌تواند او را دست‌کم در همین وضعیت به روی سن اجرا ببرد؟