استان یزد به عنوان دومین شهر تاریخی و اولین شهر خشت خام جهان با تاریخ
چند هزار ساله و بافت سنتی که تا حدودی قسمتهایی از آن حفظ شده است،
میتواند فضای مناسبی برای ساخت فیلمهای تاریخی باشد.علاوه بر فضای سنتی و
تاریخی استان که میتواند برای ساخت فیلمها و سریالهای تاریخی مورد
استفاده قرار گیرد، بررسی و تحقیق در مورد جریان‌های تاریخی، سیاسی،
اجتماعی و فرهنگی استان میتواند دستمایه ساخت چنین فیلمهایی قرار گیرد
تا از این طریق فرهنگ و تاریخ شهرمان بهتر و بیشتر به تمام جهانیان معرفی
شود.البته در سالهای اخیر نیز قدمهای امیدوارکنندهای در این رابطه از
سوی فیلمسازان یزدی و با برخورداری از بودجههای شخصی برداشته شده که
بیانگر وجود نیروی متخصص و کارآمد برای تولید کارهایی موفق و ارزشمند در
استان است و توجه بیشتر از سوی مسئولان امر می تواند افقی روشن را پیش
روی این شاخه هنری در استان بگشاید.
ظرفیت بینظیر یزد برای فیلمسازان
کارگردان جوان یزدی که با مستند «مازاریها» در جشواره اردن جایزه ویژه
هیات داوران را کسب کرده است، فضای جغرافیای یزد را منحصر به فرد میداند و
میگوید: جغرافیای خاص استان یزد مستعد ساخت فیلم های تاریخی و
اسطورهای است.
«احمد صراف یزدی» اضافه می‌کند: محتوا و تحولات تاریخی شهر یزد نیز
به‌عنوان یکی از شهرهای بینظیر در این رابطه، این استان را به محلی پر
ظرفیت برای ساخت فیلمهای زیبای تاریخی تبدیل کرده چرا که این شهر تاریخی
چند هزار ساله دارد. وی به آخرین فیلم حسن نقاشی یکی از کارگردانان برجسته
استان و کشور اشاره و اظهار می‌کند: فیلم «شاه جهان» که به گوشهای از
تاریخ یزد و ایران پرداخته، زندگی یک تاجر یزدی که موسس اولین بانک ایرانی
بوده است را به تصویر میکشد و این در حالی است که حتی شاید تعداد زیادی
از همشهریان خودمان نیز از این موضوع بیخبر باشند.
صراف یزدی میگوید: همین اتفاقات تاریخی میتواند دستمایه فیلمها و
سریالهای زیادی شود که نه تنها تاریخ، تمدن و فرهنگ یزد را به ایرانیان
عرضه کند بلکه همه دنیا را با دیدن آن، متوجه گوشهای از تاریخ گم شده
این دیار که کمتر به آن پرداخته شده است، کند.
دیده نشدن فیلمسازان مستعد یزدی
این کارگردان یکی از مشکلات را در این زمینه بی توجهی مسئولان به این
مقوله میداندو عنوان می‌کند: من صحبتی در مورد فیلم های خودم
نمیکنم ولی آیا مسئولان از فیلم آقای نقاشی استقبالی کردند؟ چرا چنین
فیلمی نباید با حمایت مسئولان حداقل برای مردم یزد به نمایش گذاشته شود؟ با
وجود استقبال مردم کشورمان از این فیلم در بخش خانگی، هیچ حمایتی از
فیلمسازان یزدی در استان نمیشود و فیلمسازان با استعداد و جوان یزدی
در استان دیده نمی شوند.
وی به افتخارات فراوان مستندساز یزدی در جشوارههای ملی و بینالمللی،
بیان می‌کند: تاکنون هیچ دعوت به همکاری‌ای از سوی متولیان استان صورت
نگرفته و هیچ نهادی حتی در کارهای پژوهشی با آنها همکاری نکرده است.
صراف یزدی میگوید: با تمام این تفاصیل، باز هم هنرمندان یزدی به دلیل
علاقه ای که به این خاک دارند با وجود تمام مشکلات، در این عرصه فعالیت
میکنند.
ضرورت تغییر نگاه مسئولان
یکی از برجستهترین چهرههای مستندساز استان و کشورمان با بیان این که
معمولاً 2 دسته فیلم در استان ساخته می شود، اظهار می‌کند: برخی از
فیلمها جزو آن دسته فیلمهای بد سلیقه تجاری هستند که اسم سینمای ایران
را نیز با خود یدک می کشند و گاه هم از آنها به عنوان کارهای فاخر یاد
می‌شود.
حسن نقاشی که از کارگردانان جوان یزدی است، ادامه می‌دهد: این فیلمها
معمولاً با بودجههای فرهنگی ساخته میشوند، در صورتی که این بودجهها
باید صرف زیرساختهای فرهنگ و هنر یزد شود و در این قبیل کارها صرفاً از
فضا و لوکیشن یزد استفاده می‌شود.
وی دسته دوم فیلمهای ساخته شده در یزد را مربوط به سینمای مستند می
خواند که با هدف نمایان کردن ریشههای تاریخی و فرهنگی هر شهری ساخته
میشوند.نقاشی میگوید: سال هاست به این نتیجه رسیدهام که یزد آنقدر
نیروی موثر کاری دارد که میتواند بیشتر فیلمسازان را به خود جذب کند
ولی این مهم در صورتی اتفاق میافتد که مسئولان استان دیدشان را نسبت به
سینمای مستند تغییر دهند.وی کار جدیدی را که در حال حاضر مشغول ساخت آن است
در مورد تاریخ تجارت و شکلگیری تجارتخانههای مهم تهران معرفی می‌کند و
میگوید: این مستند در واقع به تجار ایرانی و علت مهاجرت آنها به تهران
برای شکل دادن استقلال اقتصاد ایران میپردازد.این مستندساز یزدی تصریح
می‌کند: با این که بخشهای زیادی از این مستند در مورد تهران قدیم است
ولی سکانسهای مهم آن را در یزد ثبت و ضبط کردیم، زیرا فضای یزد و حتی برخی
تجار یزدی نظیر «ارباب جمشید»، «محمد تقی مازار» و «افشار یزدی»، در زمان
مشروطیت و قاجار جزو تاثیرگذاران تجارت ایران بودند.
بهترین فیلم 14 جشنواره را با هزینه شخصی ساختم
کارگردان جوان مستند «اوسیا» که در 14 جشنواره جایزه بهترین فیلم را دریافت
کرده است، در مورد ساخت این فیلم تاریخی به همشهری میگوید: در حالی که
تاکنون فیلمهای تاریخی زیادی ساخته شده است ولی اگر بخواهیم بررسی کنیم
که آیا این فیلمهای سینمایی، تولید خود استان بوده یا نه، سوالات زیادی
مطرح می‌شود.
«علیرضا دهقان» در مورد این سوالات ادامه می دهد: آیا استان یزد به صورت
مستقیم روی تولید فیلمهای مستند و سینمایی سرمایهگذاری کرده؟ یا این
که اصلاً استان توان سرمایهگذاری روی فیلمهای بلند سینمایی و مستند را
دارد؟ اینها سوال هایی هستند که در این مورد ناخودآگاه در ذهن به‌وجود
میآید چرا که در این سالها فیلمهای شاخصی با بودجه فرهنگی استان
تولید نشده است که بتواند در کشور حرفی برای گفتن داشته باشد.
وی که 15 سال سابقه فعالیت در این حرفه را دارد، عنوان می‌کند: تمام
هزینههای مستند اوسیا که در مورد قنات زارچ است را از خارج استان و با
هزینه شخصی خودم تامین کرده ام و در واقع بیشتر کارهایم را از این طریق
ساختهام.
دهقان معتقد است که یزد ظرفیت ساخت فیلمهای تاریخی مستند و داستانی فاخر
را دارد ولی لازمه این کار همدل شدن و حمایت مسئولان استان برای چنین
اتفاقی است.وی یکی از دلایل فعالیتش در استان را علاقه قلبی خود به زادگاهش
میداند و اضافه می‌کند: به خاطر علاقهای که به این شهر و مردم شهرم
دارم، در حد توان سرمایه گذاران را به تولید فیلم در استان جذب کردهام
تا بتوانم در شهر خودم فیلم بسازم.
دهقان میگوید: البته اوایل کار، تمام هزینه ها را به صورت شخصی تامین
میکردم ولی انسان تا حدی میتواند از مخارج زندگی خود صرف‌نظر کند و در
حوزه فیلمسازی فعالیت کند و این نوع هزینه کردن برای تداوم کار حرفهای و
بلند مدت، اصلاً امکان پذیر نیست.
ظرفیتهای فرهنگی و تاریخی یزد
مسئول امور سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد، استان را از نظر
ظرفیت فرهنگ بومی، بسیار غنی میخواند و میگوید: این ظرفیتها
میتواند برای فیلمسازان منبع الهام و کار باشد.
«فهیمه سهیلی» اظهار می‌کند: از نظر پرداختن به وقایع و شخصیتهای
فرهنگی، اجتماعی، هنری، سیاسی و تاریخی در این استان، گستره وسیعی با سوژه
های ناب وجود دارد که امیدواریم هم فیلمسازان به ویژه مستندسازان به
آنها بپردازند و هم سرمایه گذاران و مسئولان برای به تصویر کشیدن آنها
حمایتهای لازم را انجام دهند.
وی ادامه می‌دهد: اعتبار جداگانهای در بودجه اداره کل فرهنگ و ارشاد
اسلامی استان برای تولید فیلم تعریف نشده است اما از آنجا که حمایت از
فعالیت های هنری و نظارت بر آنها به‌عهده این اداره کل است، تلاش
میکنیم با رایزنی و مذاکره در قالب جشنوارهها، کارگاهها یا سایر
برنامه ها، اعتبار ویژهای در این مورد جذب و براساس اولویت و نوع کار
هنری برای حمایت از هنرمندان استان صرف شود. سهیلی در این مورد یادآور
می‌شود: در یازدهمین جشنواره فیلم رضوی در سالجاری، از همین طریق 3 فیلم
کوتاه در استان تولید شد که فیلمهای قابل قبولی هستند و به جشنوارههای
متعددی نیز راه یافته و بعضاً تقدیر شده یا موفق به دریافت جایزه
شدهاند.ش