مهارت خاموش کردن شعله‌های خشم

روزی نیست که با گذر از خیابان‎‎های شهر، نزاع   چند نفر را در خیابان به خاطر یک چیز ناچیز شاهد نباشیم؛ نزاع دو راننده به دلیل بی‌دقتی یکی و خراشیدگی جزئی خودرو یا مشاجره دو شهروند در صف نانوایی و مواردی از این قبیل. حتی کودکان ما هم کم‎‎طاقت شده‌اند و با کمترین انتقاد شاهد مشاجره آنها هستیم.
اینها همه نمونه‎‎هایی از کم‎‎طاقتی و کاهش تاب‌‌آوری مردم در مواجهه با مشکلات زندگی اعم از مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی و شهری است.

کم    طاقتی در برابر کمترین مشکل
یک شهروند یزدی می‌گوید: مردم آنقدر کم‎‎طاقت و بی‌حوصله شده    اند که به خاطر کوچک‌ترین مساله سریع عصبانی می‌شوند و حتی دیگر حوصله برخورد با همسر و فرزندان خود را هم ندارند.
«رضا سلمانی» می‌افزاید: نزاع‎‎های خیابانی، خشونت‌های اجتماعی و خانوادگی همه و همه حاصل کم‎‎طاقتی و بی‌حوصلگی مردم در برابر مشکلات است به طوری که یک نگاه چپ بین افراد می‎‎تواند نزاع‎‎ را رقم بزند و آسیب‎‎های جدی را برای افراد و جامعه به دنبال داشته باشد.
یکی دیگر از شهروندان هم نظرش این است که مردم به خاطر  استرس‎‎های شغلی، نبود نشاط و زمان برای تفریح‎‎های سالم و مشکلات اقتصادی بسیار کم تحمل و زود رنج شده‎‎اند.
«علی انتظاری» می‎‎گوید: وقتی خانواده ها همه وقت خود را صرف شغل و کار بیرون از خانه می‌کنند، دیگر برای فرزند و اعضای خانه زمانی نخواهند داشت و با کمترین انتقاد عصبانی می‎‎شوند و به دنبال آن شاهد نزاع‎‎های خانوادگی خواهیم بود.
یک بانوی یزدی هم ادامه می‌دهد: در گذشته خانواده‎‎ها در برابر کمبودها و مشکلات، صبر و شکیبایی بیشتری داشتند و با این که امکانات امروز افزایش یافته است، بسیار کم‌حوصله شده‎‎اند.
«سیده زهرا جعفری» معتقد است که زندگی‎‎های تجملاتی و دور شدن خانواده‎‎ها از قناعت و زندگی ساده با وجود فراهم شدن وسایل آسایش زندگی‎‎ها، صبر و قرار را از خانواده ها ربوده است.
این بانوی یزدی، چشم و هم‎‎چشمی افراد جامعه برای دستیابی به رفاه بیشتر را که بعضاً منجر به فشارهای مضاعف و استرس بیشتر خانواده‎‎ها می‎‎شود یکی از علل مهم کم طاقت شدن مردم جامعه می‎‎داند.

افزایش تاب‎آوری؛ سدی مقابل مشکلات
مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد می‌گوید: در قرن حاضر شکل و سیاق آسیب‎‎های اجتماعی دگرگون شده است به‌طوری که امروزه افراد جامعه با طیف وسیعی از آسیب‎‎ها مانند تغییر در نظام سنتی خانواده به سمت نظام مدرن، افزایش طلاق    های عاطفی، عینی و کاهش ازدواج‎‎های رسمی و دائمی و همچنین ناامیدی روز افزون دختران تحصیلکرده و رشد فضای مجازی به همراه آسیب    های ناشی از شبکه های ماهواره    ای مواجه هستند.
«محمدهادی فرح‎‎زادی» می‌افزاید: مشکلات اقتصادی، اعتیاد و همچنین خشونت‎‎های اجتماعی و خانگی و رفتارهای پرخطر، همه و همه آسیب‎‎هایی هستند که افراد جامعه با آن روبه‌رو هستند و در مقابله با آن    ها کم‎‎طاقت شده‎‎اند.
وی در تعریف «تاب    آوری» اظهار می‎‎کند: تاب‎‎آوری نوعی فرآیند مواجه شدن با شرایط پر خطر است که می‌تواند به انسان کمک کند خود را در برابر وضعیت‌‌های دشوار زندگی حفظ کند.
فرح    زادی واژه تاب‎‎آوری را شامل انعطاف‎‎پذیری و بهبود و بازگشت به حالت اولیه پس از رویارویی با شرایط ناگوار تعریف می  ‎کند و در این باره به عنوان نمونه می‎‎گوید: درختی را فرض کنید که در مواجهه با طوفان و باد، شاخه و برگ‎های آن به هر طرفی می‌روند ولی تنه درخت، ثابت و محکم ایستاده است و از شاخه  ها و برگ‎‎هایش مواظبت می‌کند و بعد از طوفان به آرامش می‌رسد.
به گفته وی، تاب‎‎آوری انسان‎‎ها، استرس آنها را کاهش نمی‎دهد و مشکلات را نیز پاک نمی‌کند بلکه به افراد در برابر مشکلات پیش رویشان، قدرت مقابله و تحمل سالم ماندن می‎دهد تا بر سختی    ها پیروز شوند و در جریان زندگی حرکت کنند.

تفاوت تاب‎‎آوری افراد در مواجهه با مشکلات
مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی یزد می‌گوید: البته بعضی افراد در برابر مشکلات آسیب    پذیرتر هستند و ممکن است که به سرعت بشکنند ولی برخی دیگر آرام و منطقی عمل می‌کنند و با مشکلات با صبوری و اطمینان، دست و پنجه نرم می‎کنند.
وی اضافه می‎‎کند: این تفاوت نشان از میزان تاب‎‎آوری افراد در برابر مشکلات دارد و برخی افراد به طور طبیعی دارای این ویژگی هستند و برخی باید این مهارت را فراگیرند.
فرح‎‎زادی معتقد است که برخی رفتارها نیز در جامعه القایی است به طوری که چند نفر از افراد شاخص و الگو در جامعه، یک رفتاری را از خود نشان می‌دهند و این رفتار به دیگر افراد جامعه سرایت می‌کند.
وی می‌گوید: برخی افراد دوست دارند که هر چه زودتر به خواسته‎‎های خود برسند و این بی‌حوصلگی، آنها را عصبانی می‌کند.

مهارت‌های زندگی ابزاری برای غلبه بر مشکلات
مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد ادامه می‌دهد: مهارت‌های غلبه بر استرس، حل مساله و همچنین مهارت‌های زندگی و تفکر نقاد، همه از ابزارهای مهم برای غلبه بر مشکلات هستند و افراد جامعه باید به این مهارت‎‎ها مسلح شوند تا در مقابل ناملایمات زندگی تاب‎‎آوری بالاتری داشته باشند.
فرح‌زادی می‌افزاید: شناسایی افراد پر خطر، دچار مشکلات روانی و افراد دارای اختلالات شخصیتی می‌توانند نقش پر رنگی در کاهش پرخاشگری داشته باشد.

   آسیب‌پذیری بیشتر زنان و کودکان در برابر خشونت‌های اجتماعی
مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی یزد می‌گوید: زنان و کودکان به عنوان آسیب‌پذیرترین افراد جامعه نیاز به آموزش و توانمندسازی بیشتری دارند.
«محمدهادی فرح‌زادی» می‌افزاید: این افراد از خشونت‌های خانوادگی و اجتماعی بیشتر تأثیر می‌پذیرند لذا باید مداخلات اجتماعی لازم روی آنها انجام شود.وی عملکرد دستگاه‌هایی مانند دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و تبلیغات اسلامی و همچنین ارگان‌های اقتصادی، اشتغال‌زایی و حمایتی را در افزایش تاب‌آوری افراد موثر می‌داند.فرح‌زادی در پاسخ به سوالی درباره میزان تاب‌آوری مردم یزد نیز می‌گوید: تاکنون هیچ نظرسنجی علمی و تحقیقی‌ای در این زمینه انجام نشده است.