فاطمه مقدم
هر شهری بسته به اقلیم و شرایط فرهنگی مردم آن، صنایع‌دستی متفاوت و ویژه خود را دارد. اگر در نوروز مسافر شهرهای مختلف ایران هستید، یکی از راه‌ها برای اینکه سفری فرهنگی و تمام‌عیار به مقصد موردنظرتان داشته باشید، شناخت دقیق صنایع‌دستی اصیل شهر مقصد و البته فرهنگ پیوندخورده با آنهاست. شاید کلمه «شناخت» در دنیای سرعتی و پر از اطلاعات کنونی ادعایی بزرگ برای مسافرانی که مهمان چند روزه شهری هستند، به حساب آید اما می‌شود با مطالعه‌ای کوتاه درباره شهر مقصد، سفر را مکثی چند روزه برای ارتباط برقرارکردن با دنیای واقعی پیرامونمان، سوای اطلاعات سطحی و زودگذر دنیای مجازی به شمار آورد. برای آشنایی با صنایع‌دستی ایران عزیزمان، تا آخر اسفند صنایع‌دستی شهرهای مختلف کشور را که می‌تواند حکم سوغاتی و حتی عیدی داشته باشد، به شما معرفی می‌کنیم.
ترمه‌های شاد و پر تلألو یزد را سوغات ببرید
شهر یزد یکی از مهم‌ترین شهرهای کویری ایران و مقصد سفرهای نوروزی است. هر مسافری که میل به دیدن کویر داشته باشد، گذارش به یزد افتاده است. وارد بازار اين شهر که می‌شوی، نمی‌دانی به کدام سمت بروی؛ به حجره ترمه‌فروش‌ها، حجره پارچه‌های نخی و زیلو، دارایی‌بافی و یا به دکان‌های شیرینی‌فروشی یزدی.
البته رسم نانوشته‌ای میان مسافران این شهر کویری وجود دارد كه اغلب آنها را به سمت خرید شیرینی‌هاي رنگارنگ با بوی عطر و هل و زعفران می‌کشاند، اما یزد با پیشینه دیرین فرهنگی، دارای هنرهای دستی اصیل چندین‌هزار ساله است که می‌توان از میان آنها کالایی باارزش برای سوغات انتخاب کرد. اگر بخواهیم از عمده‌ترین صنعت دستى شهر یزد حرف بزنیم، فرش‌بافى و ترمه‌بافی و بافته‌های دیگر مهم‌ترین صنعت دستی این شهر است.
پا به بازار یزد که می‌گذاری، در جدال میان رنگ و عطرها به سمت حجره‌های پارچه‌بافی و صنایع‌دستی می‌روی. از میان دست‌بافته‌هایی که با قیمت‌های متنوع عرضه می‌شود، ترمه رنگ و جلایی زیبا و چشمگیر دارد و از منسوجات بومی مردم دیار کویری یزد و البته از سوغات‌های موردتوجه گردشگران این سرزمین به شمار مي‌رود. ترمه تنها پارچه کاملاً ایرانی است که حتی طراحی آن نیز در داخل کشور صورت می‌گیرد. ترمه به پارچه ظريف و لطيفي اطلاق مي‌شود و همانند فرش دست‌بافت دارای تار و پود است که پود در پشت پارچه به صورت آزاد قرار می‌گیرد. ترمه اصیل یزدی، لاکی یا عنابی‌رنگ است. البته اين پارچه با زمینه رنگ‌های دیگر ازجمله آبی نیز در یزد وجود داشته و طرح بته‌جقه یا سرو خمیده جزء لاینفک آن است. طرح‌های ترمه از طبیعت گرفته شده، به طوری که اغلب این طرح‌ها دارای بته‌جقه است که نشانه درخت سرو و مورد احترام گذشتگان این دیار بوده است. از دیگر طرح‌های مورد استفاده در بافت ترمه‌ها مي‌توان به طرح شاه‌عباسی و شاخ گوزنی اشاره كرد.
از کجا ترمه اصل بخریم؟
تشخیص ترمه اصل و تقلبی کار دشواری است، بهترین راهکار برای خرید کالای اصل، مراجعه به فروشندگان برندهای معتبر و خرید از آنهاست، در غیر این‌صورت امکان خرید اجناس تقلبی وجود دارد. برای خرید ترمه مي‌توان به بازار قیصریه که غالباً به عرضه کالاهاى گرانبها و منسوجات عالى اختصاص دارد و بازار خان و یا ترمه‌فروشی‌های معروف که به صورت تک‌مغازه و تخصصی به فروش ترمه مي‌پردازند، مراجعه کرد. قیمت ترمه نیز بسته به تراکم و رنگ متفاوت است و در حال حاضر و در بازار کنونی یزد این قیمت برای هر متر ترمه بین 25 هزار تا 200 هزار تومان است.
چه نوع ترمه‌ای برای سوغات بخریم؟
پارچه ترمه در محصولات متنوعی همچون رومیزی، کوسن، سجاده، جانماز، تابلو، روتختی، سرمه‌دوزی، کراوات، البسه و اخیراً در تولید محصولات دیگری مانند کیف، کفش و حتی مانتو نیز به صورت بخش‌های تزيینی به کار مي‌رود.