هیفاء پردل
کنگره‌های استانی چهارمین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران از سوی 31
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور از شهریورماه تا
اسفندماه سال جاری در حال برگزاری است و استان یزد نیز در روزهای 18 و 19
اسفندماه میزبان این برنامه است.
کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران که سه دوره گذشته آن به همت مرحوم
«باقر آیتالله زاده شیرازی» ازسوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و
گردشگری کشور در ارگ بم برگزار شد، از رویدادهای مهم فرهنگی کشور بعد از
انقلاب اسلامی است که به دلیل محتوای علمی، هنری و فرهنگی در نوع خود
کمنظیر است.
کنگره‌های استانی برای نخستین بار با توجه به ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی و
با تاکید بر تاریخ معماری و شهرسازی هر استان برگزار می شود.
همشهری برای اطلاع از اهداف برگزاری این کنگره و همچنین محورهای مورد بحث و
چشم انداز آینده آن برای شهر تاریخی یزد با «ساشا ریاحی مقدم»، معاون
میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، گفت
وگویی انجام داده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
-
مهم‌ترین اهداف برگزاری این دوره از کنگره چیست؟
دورههای قبلی این کنگره فتح بابی برای شناخت موضوع تاریخ معماری و
شهرسازی ایران بود و چهارمین دوره این کنگره پشتیبان و حمایت‌کننده جریانی
است که بعد از برگزاری 3 دوره کنگره اتفاق افتاده است؛ از این رو در این
دوره، کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران درکنار طرح مباحث علمی و فرهنگی،
فرصتی برای جریانسازی در حوزه حفاظت و ایجاد طنین توجه به حفاظت از آثار
تاریخی و میراث فرهنگی در کشور را فراهم خواهد کرد.امید است با برگزاری
این رویداد ارزشمند در استان‌ها شاهد توجه بیشتر سازمان‌های دیگر به میراث
فرهنگی باشیم و بتوانیم آشنایی بهتر و بیشتر استان‌ها با ظرفیت‌ها،
قابلیت‌های تاریخی و فرهنگی نهفته در شهرها و دیگر سکونتگاههای زیستی
مانند روستاهایشان را فراهم کنیم.
-
محورهای مورد بحث در این دوره از کنگره شامل چه موضوعی‌هایی است؟
در این دوره از کنگره درباره محورهای فرهنگی، طبیعی، شهرها و روستاهای
تاریخی و همچنین منظر فرهنگی و منظر شهرهای تاریخی و علاوه بر آن
باستانشناسی، معماری و شهرسازی گفت وگو خواهد شد.
همچنین میراث معماری و شهرسازی مدرن، میراث آب و کشاورزی، میراث ناملموس و
راه‌های فرهنگی و عناصر آن، از مهم‌ترین محورهای این دوره از کنگره خواهد
بود.
-
چه تعداد مقاله از سوی دبیرخانه کنگره یزد پذیرش شده است و این همایش چه زمانی برگزار خواهد شد؟
تاکنون 98 مقاله دریافت شده که 78 مقاله تایید شده و در حال داوری است. این
کنگره در روزهای 18 و 19 اسفندماه در باغ جهانی دولت آباد یزد برگزار
خواهد شد.
-
با توجه به این که یزد وسیع‌ترین بافت تاریخی را دارد، برگزاری چنین
کنگره‌هایی برای شناخت بهتر آثار ملی و تاریخی یزد چه تاثیری خواهد داشت؟
کنگره‌های استانی برای نخستین بار با توجه به ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی
استان‌ها و با تاکید بر تاریخ معماری و شهرسازی هر استان برگزار می‌شود و
امید است با برگزاری این رویداد ارزشمند در استان، شاهد توجه بیشتر به
موضوع میراث فرهنگی باشیم.
-
با توجه به معماری بومی خاص استان، آیا در این کنگره درباره شاخص‌های معماری بومی نیز بحث می‌شود؟
بله، معماری بومی آن گونه از معماری تعریف می شود که از درون جوامع رشد
می‌کند و در طول زمان، خود را با شرایط اجتماعی، اقلیمی و فناوری‌های موجود
سازگار می‌سازد و تکامل می‌یابد. این نوع معماری خود را با ارزش‌ها،
اقتصاد و شیوه‌های زندگی و فرهنگ‌هایی که مولد آنها هستند، سازگار می‌کند و
به طور خلاصه معماری بومی، معماری مردم و از سوی مردم و نه برای مردم
است.معماری بومی شاخه‌ای از معماری بر پایه نیازهای منطقه‌ای و مصالح
ساختمانی آن است که در طول زمان براساس پیشینه محیطی، فرهنگی، فناوری و
تاریخی موجود در آن تکامل پیدا می‌کند.
-
ویژگی معماری بومی یزد در قیاس با دیگر استان‌ها در چیست؟
یزد، شهری کویری است و به طبع معماری آن نیز با نوع آب و هوای آن هماهنگ
است و نخستین خصوصیت این شهر که در اولین نگاه آن را از سایر شهرهای ایران
متمایز می‌سازد، یکنواختی و تناسب بافت شهرسازی و معماری در کل شهر و حفظ
بافت تاریخی آن با وجود همه مسایل و محدودیت‌های آن و از طرفی تغییر و
تحولات سال‌های اخیر در حوزه معماری و شهرسازی و حاکمیت روزافزون الگوهای
غریب و غول‌های آهنی به ویژه در شهرهای بزرگ است به نحوی که می‌توان آن را
نمونه‌ای از اصالت هویت شهری و شناسه فرهنکی و تاریخی دانست.قسمت قدیمی شهر
یزد که تحت حفاظت قرار گرفته است، ساختاری منسجم دارد که در هیچ جای دیگر
یافت نمی‌شود. دیوارهای بلند که عابران و رهگذران را از تابش مستقیم نور
خورشید در فصل تابستان و وزش بادهای سرد در زمستان در امان نگه
میدارد.خانه‌های قدیمی یزد از جمله بناهای ارزشمندی هستند که یادآور زندگی
سنتی مردم در این منطقه‌اند و به لحاظ معماری و قدمت اهمیت فراوانی دارند.