رتبه دوم یزدی‌ها در اهدای اعضای بدن

پیوند کلیه از باسابقه    ترین فعالیت    های پیوند عضو در کشور محسوب می‌شود. ‌اکنون این اقدام در قالب 30 مرکز از جمله یزد که از مهم    ترین مراکز اهدای عضو کشور به شمار می‌رود، در حال انجام است.
با اقدامات صورت گرفته در این مورد طی 2 سال اخیر بیش از 60 درصد از بیماران پیوند کلیه کمتر از 18 ماه در فهرست انتظار می‎‎مانند و حتی 4 درصد از بیماران نیز در کمتر از یک ماه اول ثبت    نام، پیوند شده    اند.
به تازگی نیز براساس مصوبه وزارت بهداشت، درمان و علوم پزشکی «شبکه ملی اهداکنندگان سلول‎‎های بنیادی خونساز» در کشور تشکیل شده که تنها در سال 95 بیش از 35 هزار داوطلب در قالب این شبکه آزمایش شده و برای اهدای سلول‎‎های بنیادی ثبت    نام کرده‎‎اند.
همشهری برای آشنایی با «مرکز مدیریت پیوند وزارت بهداشت» و فعالیت بخش‎‎های مختلف آن با «سید محمد کاظمینی»، مدیر این مرکز، گفت    و    گویی انجام داده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.

• در مورد حیطه فعالیت    های این مرکز توضیح دهید.

مرکز مدیریت پیوند با توجه به خصوصیات مشترکی که در محصولات طبی با منشا انسانی وجود دارد، در رابطه با همه انواع پیوندهای عضو، نسوج و سلول‎‎های جنسی و بنیادی، اقدام می‌کند.
این مرکز در حال حاضر در 3 بخش پیوند عضو، بافت و سلول در قالب 4 قسمت شامل اداره پیوند عضو، اداره شبکه فراهم‌آوری اعضای پیوندی، گروه سلول درمانی و گروه فنآوری تولید مثل و اهدای جنین فعالیت می‎‎کند.

• مهم‌ترین رسالت مرکز مدیریت پیوند اعضا چیست؟

مهم‌ترین رسالت این مرکز، احترام به حقوق انسانی اهداکنندگان محصولات پزشکی با منشاء انسانی، اطمینان از بی‌خطری، کیفیت و اثربخشی محصولات پزشکی با منشاء انسانی و همچنین فعالیت در رابطه با ترویج و فرهنگسازی برای اهدای عضو است.
مرکز مدیریت پیوند اعضای وزارت بهداشت براساس سیاست‎‎های دولت در رابطه با حفاظت از اقشار آسیب    پذیر و در مورد اهدای عضو و شیوه حذف تبادلات مالی در فرآیند اهدای این محصولات نیز رسالت مهمی برعهده دارد تا جایی که اهدا    کننده در این باره تنها اقدام خیرخواهانه را مد نظر داشته باشد و در عین حال نیز دچار صدمه و ضرر نشود.

• واحد فراهم آوری اعضای پیوندی ایران چه فعالیت‎‎هایی دارد؟

این واحد متشکل از مجموعه‌ واحدهای شناسایی و فراهم‎آوری اعضای پیوندی مستقر در دانشگاه‎‎های علوم پزشکی کشور است که در رابطه با تهیه فهرست انتظار فراگیر برای بیماران نیازمند پیوند عضو، انتخاب گیرندگان عضو، ایجاد تسهیلات نقل و انتقال عضو پیوندی، نظارت بر واحدهای پیوندی و همچنین نظارت مستقیم بر واحدهای شناسایی و مرگ مغزی فعالیت دارند.
این واحد علاوه بر همه این فعالیت‌ها، درباره فرهنگسازی عمومی در رابطه با اهدای عضو، هماهنگی برای آموزش مهارت هماهنگ    کنندگان و تیم‎‎های برداشت عضو و نگهداری و همچنین تدوین پروتکل    های مراحل مختلف پیوند از جسد بیمار مرگ مغزی و تایید مرگ مغزی و کسب رضایت فعالیت دارد.

• در حال حاضر چند مرکز پیوند عضو در کشور فعالیت دارند؟

‎‎اکنون 30 مرکز اهدای عضو در کشور فعالیت می‎‎کنند که غالباً در رابطه با پیوند کلیه هستند ولی 7 مرکز اهدای کبد، 8 مرکز اهدای قلب، 2 مرکز اهدای ریه و یک مرکز اهدای روده نیز در کشور وجود دارد.
در رابطه با اهداکنندگان عضو نیز استان کهگیلویه و بویراحمد با36/62اهداکننده نسبت به جمعیت خود در رتبه اول و یزد با26/55درصد اهداکننده در مقایسه با جمعیت خود در رتبه دوم استان‎‎های کشور در سال 95 قرار دارند و استان‎‎های ایلام، سیستان و بلوچستان و همچنین هرمزگان نیز در رتبه‎‎های آخر قرار دارند.
فعال‎‎ترین واحدهای فراهم    آوری اعضای پیوندی از نظر تعداد اهداکنندگان مرگ مغزی که منجر به برداشت عضو در سال 95 شده به ترتیب بیمارستان‌های شهید بهشتی تهران، امام خمینی(ره) تهران و نمازی شیراز بوده‎‎اند.
سال گذشته اهدای اعضا به نسبت جمعیت دو میلیون نفری نیازمند پیوند عضو 10/10 درصد برآورد شده و تعداد اهدا کنندگان مرگ مغزی 870 نفر بوده است.

• مدت زمان انتظار برای پیوند کلیه با توجه به آمار زیاد بیماران دیالیزی و کلیوی را بیان کنید.

در مجموع میانگین زمان انتظار برای پیوند کلیه در 2 سال اخیر 12 تا 18 ماه بوده است، به طوری که بیش از 60 درصد بیماران پیوندی کلیه کمتر از 18 ماه در فهرست انتظار پیوند بوده‎‎اند. 4 درصد از بیماران کمتر از یک ماه بعد از ثبت‎‎نام، پیوند کلیه شده‎‎اند ولی  5 درصد از بیماران پیوند شده نیز 3 سال در فهرست انتظار بوده‎‎اند.

• به تازگی هم شبکه ملی اهدا کنندگان سلول    های بنیادی خون‌ساز در کشور راه    اندازی شده است.

این شبکه براساس آیین‎نامه مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعالیت پذیره‎‎نویسی سلول‎‎های بنیادی خون‎‎ساز و بانک بند    ناف را آغاز کرده است و در این رابطه نیز بر تدوین استانداردهای ملی در راستای آزمایشات تعیین سازگاری‎‎سنجی، بانک‎‎های خون بندناف و ثبت نام از داوطلبان برای اهدای سلول‎های خون‎‎ساز، نظارت دارد.
براساس آمارهای سال گذشته بیش از 35 هزار داوطلب در این شبکه برای اهدای سلول‎‎های بنیادی مورد آزمایش قرار گرفته‎‎اند.

• در آخر از فن‎‎آوری اهدای جنین بگویید.

تشکیل این گروه در مرکز مدیریت پیوند همزمان با برنامه توسعه خدمات درمانی ناباروری برای اجرای سیاست‎‎های جمعیتی بوده و در مجموع 44 مرکز درمان ناباروری در کشور تاکنون راه    اندازی شده است.
براساس سرشماری سال 90 در زمینه درمان زوج    های نابارور، میزان باروری کشور به یک دوم فرزند به ازای هر زن کاهش داشت؛ لذا با توجه به وجود 15 درصد زوج نابارور در کشور، این مراکز پایه‎‎ریزی و برنامه حمایت مالی از زوج‎‎های نابارور نیز انجام شد.
همچنین برای نظارت بر نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور، کمیته‎‎ای از متخصصان و صاحب‎‎نظران در مرکز مدیریت پیوند تشکیل شد و این کمیته برای تهیه پروتکل اجرایی قانون اهدای جنین، بررسی درخواست مراکز و ارائه مجوز اهدا، طبق فهرست تنظیمی، فعالیت دارد.