عصومه زارع زاده
سالمندی دوران پختگی، ورزیدگی و زمان احساس
بینیازی است. در واقع سالمندان کوله باری از تجربه و دانش هستند که این
مقطع زمانی می‌تواند به عنوان مرحله‌ای گرانقدر و موثر برای آنها تلقی شود.
هرچند سالخوردگی را میتوان یک موفقیت بهداشتی برای هر کشوری محسوب کرد
ولی در صورت نبود برنامه‌ریزی مناسب و درست می تواند به یک چالش برای
این قشر جامعه تبدیل شود و هزینه‌های مضاعفی را به جامعه و خانواده‌ها
تحمیل کند.
تا چندی پیش سالمندی برای بسیاری از افراد با تنهایی و گوشهنشینی مانوس
شده بود که مشکلات متعددی نیز به دنبال داشت ولی با تدابیر اندیشیده شده در
سالهای اخیر و ایجاد مراکز روزانه نگهداری سالمندان تا حدی این مشکل
مرتفع شده است.
در همین راستا نیز هم‌اکنون 15 مرکز روزانه نگهداری سالمندان در استان
فعالیت می کنند که در مجموع اوقات فراغت و تنهایی 570 سالمند استان را
به بهترین نحو پر کردهاند.
وجود 95 هزار سالمند در استان
کارشناس امور سالمندان اداره کل بهزیستی استان با اشاره به وقوع سالمندی در
8/7درصد از جمعیت استان، تعداد سالمندان استان در حال حاضر را حدود 95
هزار نفر ذکر می کند.
«محمود آسایش زارچی» پدیده سالمندی را رو به رشد می خواند و اظهار می
کند: این افزایش به دنبال رشد مراقبتهای بهداشتی در جامعه پدیدار شده
است و با ارتقای شاخص امید به زندگی در افراد جامعه شاهد افزایش طول عمر
سالمندان هستیم.
وی میگوید: البته کاهش زاد و ولد نیز بر افزایش عمر سالمندان افزوده است،
به طوری که همه این عوامل سبب شده تا درصد سالمندی در کشور و نیز استان رو
به افزایش شود.
آسایش با بیان این که در حال حاضر 4 مرکز شبانه‌روزی نگهداری سالمندان در
استان فعال است،میگوید: در این مراکز که در شهرستان های اردکان،
مهریز، تفت و یزد واقع شدهاند، عمدتا سالمندان مجهول‌الهویه یا آنهایی
پذیرش می شوند که خانواده‌هایشان در شهرستانهای دیگر یا خارج از کشور
ساکن یا آنهایی که مورد آزار و اذیت هستند و خانواده‌هایشان صلاحیت نگهداری
از آنها را ندارند.
وی با اشاره به این که سیاست بهزیستی در سالهای اخیر توسعه مراکز
شبانه‌روزی نگهداری سالمندان نیست، ادامه می دهد: بهزیستی در راستای
تلاش برای ماندگاری سالمندان در محیط خانواده، خدماتی از جمله تامین پرستار
و وسایل کمک نگهداری ارائه می‌کند و تنها در مواردی که شرایط سالمند برای
نگهداری در مراکز شبانه‌روزی تشخیص داده شود، آنها را در این مراکز پذیرش
می‌کند.
توسعه مراکز روزانه نگهداری سالمندان
این کارشناس امور سالمندان به سیاست ایجاد مراکز روزانه نگهداری از
سالمندان نیز اشاره و تصریح می کند: تغییر سبک زندگی خانواده ها که بعضا
منجر به اشتغال زوجین شده و امکان نگهداری از سالمند را در ساعات اداری
از آنها سلب کرده است، باعث شده برای نگهداری بهتر از سالمندان و برای
جلوگیری از بروز مشکلات ناشی از تنهایی آنها در کنار ماندگاریشان در محیط
خانواده، مراکزی به عنوان مراکز روزانه نگهداری سالمندان که به مهد سالمندی
نیز تعبیر می شود، ایجاد شود.
وی ساعات کار این مراکز را عمدتا در ساعات اداری و بعضا تا ساعت 16 ذکر
می‌کند و می گوید: معمولا سالمندانی که فعال و به اصطلاح رو پا هستند و
می توانند از منزل خارج شوند، در این مراکز پذیرش و خدمات این مراکز
بهرهمند می شوند.
آسایش میافزاید: این مراکز با برخورداری از تیم های تخصصی توان
بخشی شامل پزشک، پرستار، روان شناس، فیزیوتراپ، کاردرمان و گفتاردرمان،
به سالمندان خدمات مختلفی اعم از خدمات آموزشی، بهداشتی، مراقبتی و حمایتی
ارائه و بعضا نیز از آنها با غذای گرم پذیرایی میکنند.
وی با بیان این که توسعه مراکز نگهداری روزانه سالمندان از سیاست های
بهزیستی استان است، اظهار می کند: توسعه این مراکز در صورت نبود نیاز به
یارانه، هیچ محدودیتی ندارد؛ چرا که هرچند این مراکز اجازه دارند از
سالمندان هزینه ای دریافت کنند ولیکن غالبا هزینه های خود را از طریق
یارانه های بهزیستی تامین میکنند.
ارائه خدمت ویزیت در منزل برای سالمندان بیمار
آسایش زارچی خدمت دیگر بهزیستی به سالمندان را اعزام تیم ویزیت در منزل
عنوان و در این باره بیان می‌کند: این خدمت خاص سالمندان بیمار که در جمع
خانواده از آنها نگهداری می شود و قادر به خروج از منزل نیست، در نظر
گرفته شده است.
به گفته وی، تیم درمانی بهزیستی برای ارائه خدمات مراقبتی به این قبیل
سالمندان به منزل آنها مراجعه و خدمات تخصصی توان بخشی را در قالب تیمی
مشابه مراکز روزانه ارائه می کنند.
وی در مورد نحوه انتخاب سالمندان نیازمند به این نوع از خدمات اظهار می
کند: در اولین مراجعه نیازهای سالمند ارزیابی کلی می شود و براساس
نیازهای سنجیده شده، در مراحل بعدی نیروی متخصص به منزل وی اعزام میشود و
خدماتی مانند ویزیت ماهانه، ترمیم زخم بستر، فیزیوتراپی و کاردرمانی بر
حسب نوع نیاز سالمند به وی ارائه میشود.
این کارشناس امور سالمندان طرح مراقبان را از دیگر خدمات قابل ارائه به
سالمندان توصیف و اظهار می‌کند: بهزیستی یک سری افراد را که دارای حداقل
تحصیلات و در رشتههای مرتبط با ارائه خدمات به سالمندان هستند، به عنوان
مراقب، آموزش می‌دهد و سپس برای نگهداری از سالمندان و ارائه خدمات
توانبخشی مراقبتی و حمایتی به منزل سالمندان اعزام می‌کند.
آسایش می گوید: این خدمات مراقبتی در کنار مصاحبت با سالمندان از طریق
ارائه خدماتی مانند نحوه انتقال از تخت به ویلچر، تمرینات ورزشی، کششی و
تقویتی تحت نظارت کاردرمانی، انجام میشود.
وی به اجرای طرح توانمندسازی زنان سالمند در سال گذشته نیز اشاره می
کند و می افزاید: در راستای این طرح، 300 زن سالمند استان از خدمات
آموزشی بهرهمند شدند.
ارائه خدمات سالمند به سالمند
کارشناس امور سالمندان اداره کل بهزیستی استان از ارائه آموزشهای سالمندی
خبر می دهد و تصریح می کند: این آموزش ها شامل پر کردن اوقات
فراغت سالمندان، توان بخشی در سالمندی، سبک زندگی سالمندی، بیماری
های سالمندی و همچنین مراقبتهای پیش از دوران سالمندی است.
«محمود آسایش زارچی» خدمات ارائه شده در یکی از این موسسات مردمی را از نوع
ارائه خدمات سالمند به سالمند ذکر می‌کند و میگوید: مقدمات ایجاد چنین
مرکزی که در شهرستان مهریز فعالیت دارد، در چند شهرستان دیگر استان نیز
فراهم شده است.