یادداشت اختصاصی سردبیر خبرگزاری رضوی؛
به بهانه لغو کنسرت های اخیر در مشهد به بیان شرایط و چگونگی کنسرت خالی از حرمت و متناسب با هویت شهر زیارتی پرداختیم و اینکه یک کنسرت چگونه مطلوبیت شرعی پیدا می کند.
علی الهی خراسانی سردبیر خبرگزاری رضوی به بهانه لغو کنسرت های اخیر در مشهد یادداشتی به شرح زیر منتشر کرد:
ابتدا به‌نظر می‌رسد هر کنسرتی از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
الف- موسیقی
ب- فضا
در مورد موسیقی باید گفت موسیقی غنایی حرام است. اما موسیقی/خوانندگی که شرایط غنا را نداشته باشد حرمتی ندارد. اما ملاک غنا چیست؟ معمولا گفته می‌شود موسیقی که مناسب مجلس لهو و لعب باشد، غنا و حرام است.
حال از سه مرجع تقلید بزرگوار توضیح ملاک غنا و مناسبت با مجالس لهو و لعب نقل می‌شود:
آیت‌الله العظمی سیستانی:
«مقصود از مناسب مجالس لهو و لعب آن است که شنونده موسیقی یا آهنگ ترانه ای - مخصوصا اگر در چنین اموری اهل اطلاع باشد - تشخیص بدهد که این آهنگ در مجالس معصیت و فسق استفاده می گردد و یا اینکه مشابه آن است.»
آیت‌الله العظمی خامنه‌ای:
«موسیقی حرام، موسیقی لهوی مضل عن سبیل الله آن است که به سبب ویژگیهایی که دارد انسان را از خداوند متعال و فضائل اخلاقی
تجربه‌های کنسرت‌های فاخر و فرهنگی نیز گواه این مطلب است که ابراز هیجان و کف زدن شنونده‌ها برخاسته از شهوت جنسی نیست. البته پر واضح است که کف زدن به خودی خود هیچ اشکالی ندارد.
دور نموده و به سمت بی بندو باری و گناه سوق دهد و مرجع تشخیص موضوع عرف است.»
آیت‌الله العظمی هاشمی شاهرودی:
«موسيقى كه با سرودهاى اسلامى همراه است معمولاً از نوع حرام نيست، موسيقى حرام آن است كه مناسب مجالس اهل فسق و فجور باشد.»
بنابراین طبق فتوای رهبر معظم انقلاب و دو تن از مراجع بزرگواری که در شناخت موضوعات نیز تبحر دارند، موسیقی که به لحاظ متن و ترانه و نیز آهنگ و لحن هیچ تناسبی با مجالس عیاشی و میگساری و پارتی‌های مختلط نداشته‌باشد، از حرمت برخوردار نیست.
قطعا شعر و ترانه‌ای که با موضوع امام رضا(ع) و یا زیارت و یا شهر مشهد است هیچ تناسبی با پارتی‌های مختلط ندارد! و چه بسیار است از این دست اشعار و ترانه‌ها! ترانه با موضوع امام رضا(ع) را نیز نمی‌توان با دستگاه‌های جاز و راک و ... خواند! خواننده‌های آزمون‌دیده‌ای چون علیرضا قربانی و سالار عقیلی و ... فراوان با مضامین و دستگاه‌های فاخر اجرا داشته‌اند و دارند.
بدین‌ترتیب در بخش موسیقی، حلیت تصور دارد!
اما در بخش فضا؛
مهمترین ایراد به کنسرت در این بخش، دو مقوله است. اول، اختلاط زن و مرد نامحرم؛ دو، هیجانات مبتذل‌گونه و شهوانی.
اول آنکه در مدیریت فضا، می‌توان جایگاه مردان و زنان را تفکیک
کنسرت متناسب با هویت شهر زیارتی و مشهدالرضا(ع) و جمعیت شرکت‌کننده در آن می‌تواند تبدیل به سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی شود. حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات است و اختلال نظام گناه و جرمی است نابخشودنی.
کرد. نکته دیگر آنکه فضا بشدت مدیریت‌پذیر است به لحاظ بصری و زیبایی‌شناختی. فضایی که می‌تواند مملو باشد از نمادهای فرهنگ رضوی و شهر زیارتی و نیز شخصیت خواننده و دکورآرایی و متن ترانه و لحن و ... همه و همه در ایجاد فضایی فرهنگی و سالم نقش بسزایی دارد. در این فضا، اختلاط زن و مرد که تماما تابع قصد شهوترانی و فساد است رنگ می‌بازد.
مانند فضای سالن سینما در هنگام پخش فیلم محمد رسول الله(ص) که البته جایگاه زن و مرد هم تفکیک شده نیست و کسی داد غیرت سر نمی‌دهد که اختلاط حرام زن و مرد اتفاق افتاده است!
اما مقوله دوم؛ در یک فضای کاملا متناسب با هویت شهر زیارتی و امام رضا(ع)، در میان اجرای موسیقی و یا پس از اتمام آن، شور معنوی اتفاق خواهد افتاد نه شوری برخاسته از شهوت و فساد! شوری از جنس تجربه معنوی مانند شور و هیجان در سینه‌زنی‌های تند و ریتمیک! حال شاید کمتر و شاید بیشتر! که به حس و حال شنونده بستگی دارد.
تجربه‌های کنسرت‌های فاخر و فرهنگی نیز گواه این مطلب است که ابراز هیجان و کف زدن شنونده‌ها برخاسته از شهوت جنسی نیست. البته پر واضح است که کف زدن به خودی خود هیچ اشکالی ندارد.
بدین ترتیب می‌توان فضایی داشت که متناسب با هویت شهر زیارتی مشهد و امام رضا(ع) باشد و مهر حرام بر آن زده نشود. کنسرتی که عرف کارشناس، آن را غیر لهوی می داند و گمراه
قطعا شعر و ترانه‌ای که با موضوع امام رضا(ع) و یا زیارت و یا شهر مشهد است هیچ تناسبی با پارتی‌های مختلط ندارد! و چه بسیار است از این دست اشعار و ترانه‌ها! ترانه با موضوع امام رضا(ع) را نیز نمی‌توان با دستگاه‌های جاز و راک و ... خواند!
کننده و شهوانی تشخیص نمی دهد.
باری! می‌تواند کنسرت متناسب با هویت شهر زیارتی رجحان شرعی نیز پیدا کند. کنسرتی که پیام اخلاقی و فرهنگی داشته باشد، تبلیغ فرهنگ دینی خواهد بود. تبلیغ فرهنگ دینی نیز از جمله شعائر دینی است که حفظ و ترویج آن قطعا مطلوبیت و رجحان شرعی دارد.
استفاده از قالب‌های هنری می‌تواند از مصادیق امر به معروف و نهی از منکر و دارای مطلوبیت شرعی باشد. یک کنسرت فرهنگی و متناسب با فرهنگ زیارت و امام رضا(ع) می‌تواند دعوت‌کننده به نیکی‌ها و معروف‌ها و ارزش‌های توحیدی و بازدارنده از منکر و پلیدی‌ها و طاغوت باشد.
کنسرت متناسب با هویت شهر زیارتی و مشهدالرضا(ع) و جمعیت شرکت‌کننده در آن می‌تواند تبدیل به سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی شود. حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات است و اختلال نظام گناه و جرمی است نابخشودنی. این سرمایه اجتماعی برخاسته از کنسرت فرهنگی و مذهبی می‌تواند یکی از مصادیق حفظ نظام بوده و از مطلوبیت دینی برخوردار شود.
نکته پایانی آنکه در سیاست‌گزاری و مدیریت فرهنگی به جای پاک کردن صورت مسأله باید قوانین و ساختارها را متناسب با فرهنگ زیستی و هنجاری شهر مانند مشهدالرضا(ع) بازنویسی و بازسازی کرد. ما می‌توانیم در جمهوری اسلامی الگوی تمدن نوین اسلامی باشیم و با اسلام‌هراسی مبارزه کنیم. ان‌شاءالله
مابعد التحریر: هیچ وقت سخن زیبای رهبر فرزانه انقلاب را از یاد نبریم که هنر، تشریفاتی نیست!
