به
گزارش «تابناک یزد»، وساطت در امر ازدواج، در
سیره اهل بیت علیهم‌السلام مورد توجه بوده و روایاتی هم در فضیلت این
کار، از آنها صادر شده است بحث واسطهگری یا شفاعت در ازدواج، در فرمایشات
خدای متعال و معصومین علیهم‌السلام ذکر شده است.
به عنوان مثال در سوره مبارکه نور، آنجا که خداوند متعال می‌فرماید
«وَأَنْکِحُوا الْأَیامی مِنْکُمْ وَ الصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ
إِمائِکُم»۱، دستور «َأَنْکِحُوا» خطاب به جامعه اسلامی صادر شده است و
تمام اعضای این جامعه را دربرمی‌گیرد. یعنی همه مأمور می‌شوند که زمینه را
برای ازدواج پسران و دختران فراهم کنند.
روایات متعددی در این باب
وجود دارد، مثلاً روایتی از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است که ایشان
فرمودند: «مَنْ زَوَّجَ عَزَباً کَانَ مِمَّنْ یَنْظُرُ اللَّهُ إِلَیْهِ
یَوْمَ الْقِیَامَةِ»۲ یعنی کسی که شرایط ازدواج فرد مجردی را فراهم کند،
از کسانی است که خداوند در روز قیامت به او نظر می‌کند.
همچنین
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز جوان‌ها، خانواده‌ها و مسئولان مربوط را به
اقدامات عملی برای این امر دعوت کرده و فرمودند «در گذشته معمول بود که
برای ازدواج، افراد خیّر و مؤمنی پیدا می‌شدند، واسطهگری می‌کردند،
دخترهای مناسب و پسرهای مناسب را معرفی می‌کردند، ازدواج‌ها را راه
می‌‌انداختند؛ این کارها باید انجام بگیرد؛ باید واقعاً در جامعه یک حرکتی
در این زمینه به‌‌وجود بیاید.»
با توجه به اینکه در ادبیات دینی
مسئله واسطهگری در ازدواج حائز اهمیت است بنابراین به سراغ یک روانشناس
رفته و پرسیدیم که دیدگاه روانشناسی در این زمینه چگونه است؟!
علیرضا کریمی وکیل در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: وساطتت یا معارفه از لحاظ
روانشناسی پذیرفته شده و طبیعتاً مانند دیگر روش‌ها حسن و آسیب‌های خاص خود
را دارد.
کریمی وکیل با بیان اینکه افرادی که می‌خواهند به
واسطهگری در ازدواج بپردازند باید واجد ویژگی‌هایی باشند، افزود: او باید
مقداری پختگی نسبت به مسائل ازدواج و خانواده داشته باشد و همچنین تا حدودی
با مسائل روان شناسی آشنا باشد تا بتواند ویژگی‌های افراد را بشناسد و با
طرف مقابل تطبیق بدهد که در این صورت، احتمال تشخیص درست بالا می‌رود
همچنین شخص واسطه‌گر باید حقایق را به دو طرف منتقل کند و برای این که مثلا
این وصلت شکل بگیرد نقاط ضعف را نپوشاند و نقاط قوت را زیاد بزرگ جلوه
ندهد و آن چه هست را منتقل کرده تحلیل‌ها و برداشت‌ها را به عهده خود دو
طرف بگذارد.
وی به آسیب های واسطهگری اشاره و خاطرنشان کرد:
گاهی بسیاری از خانواده‌ها نیز تنها به صرف آشنایی، به فرد معرفی کننده
بیشتر از فرد معرفی‌شونده اعتماد می‌کنند و سراغ بررسی ویژگی‌های طرفین
نمی‌روند اما باید دانست فرد واسطه براساس نظام فکری، فرهنگی و مذهبی خود
دو نفر را به هم معرفی می‌کند و ممکن است طرفین را به درستی نشناخته باشد،
بنابراین نمی‌تواند تضمین‌کننده موفقیت در ازدواج باشد.
این مشاور
ادامه داد: همچنین باید توجه داشت که شناخت فرد معرف نسبت به طرفین فقط
درحد ارتباطی است که خود با آنها دارد و نه بیشتر؛ در واقع جوان‌ها و
خانواده‌هایشان باید بدانند پس از معرفی باید براساس اعتقادات و روحیات خود
به تحقیق و بررسی بیشتری پرداخته و براساس آنچه می‌شنوند تصمیم نگیرندکه
متأسفانه برخی خانواده‌ها به اعتبار معرف، تحقیقات را سبک می‌گیرند و
پیگیری نمی‌کنند به خصوص اگر معرف از وجهه و جایگاه علمی یا اجتماعی بالایی
برخوردار باشد، برایشان کافی است و می‌گویند دیگر مشکلی نیست.
وی
به بیان حسن‌های این امر دینی پرداخت و اضافه کرد: گاهی افراد به دلایل
مختلف شرایط حضور در اجتماع را ندارند و افرادی که از وجود یک فرد مجرد با
ویژگی‌های ازدواج مطلع هستند می‌توانند نسبت به معرفی آن اقدام کنند.
این روانشناس ادامه داد: همچنین اگر فرد معارف از ویژگی‌های لازم برخوردار
باشد می‌تواند کسانی که شباهت زیادی به یکدیگر دارند را معرفی کند که این
موضوع درشناخت زودهنگام طرفین تاثیر گذار است.
کریمی وکیل وساطت
را امری مهم دانست و تصریح کرد: در این زمینه باید فرهنگ‌سازی و آموزش‌های
لازم به افراد داده شود بنابراین برای عمومیت بخشیدن به این سنت، باید ارزش
این کار به درستی تبیین شود و همه بدانند که کار، کار خیلی پرارزشی است.
هیچ مجوز مرکز همسریابی در همدان صادر نشده است
معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان همدان از عدم صدور مجوز
برای مراکزهمسر یابی در همدان خبر داد وگفت: هیچ مجوزی تحت عنوان مرکز
همسریابی در همدان صادر نشده است و بحث واسطهگری تا حدودی با سایتهای
همسریابی متفاوت است.
اسدالله ربانی‌مهر در گفت‌وگو با ایسنا، با
بیان اینکه در حال حاضر دراستان همدان فقط یک سایت همسریابی با مجوز ورزش و
جوانان فعالیت می‌کند که آن نیز تحت نظر وزارت ورزش و جوانان و دستگاه‌های
قانونی است.
ربانی‌مهر در خصوص شرایط سایت و مراکزهمسریابی خاطر
نشان کرد: فعالیت آنها صرفا در چارچوب مراکز مشاوره می‌تواند توجیه شود این
مراکز باید دارای مشاوره‌های دلسوز، با برنامه‌های دقیق برای خدمت به
جوانان باشند.
عدم ارائه مجوز برای سایتهای همسر یابی
یک وکیل دادگستری معتقد است مجوزی در زمینه فعالیت سایتهای همسریابی ارائه نمی‌شود.
به گفته وی در نظام حقوق موضوعه کشور، نص صریحی بر ممنوعیت ایجاد سایت
مشاوره ازدواج و اصطلاحا همسریابی وجود ندارد و چون بنابر قواعد، اصل بر
اباحه بوده و ممنوعیت نیازمند تصریح است، به دلیل فقدان منع قانونی،
می‌توان اصل این اقدام را جایز دانست. با این حال، بعضی مقررات وجود دارد
که ضوابطی را برای تشکیل مراکز مشاوره ازدواج تعیین کرده‌اند. بر این اساس،
اگر سایتهای همسریابی تحت مدیریت این مراکز قرار داشته باشند، اطلاق این
قوانین شامل آنها نیز خواهد شد، مانند مفاد ماده 43 قانون برنامه پنجم
توسعه که اخذ مجوز برای این مراکز را پیش‌بینی کرده است. مطابق آیین‌نامه
ساماندهی و اعتباربخشی مراکز مشاوره، تسهیل همسرگزینی نیز از خدمات این
مراکز تعریف شده است که امکان فعالیت مجازی را هم دارند.
فیض الله
جعفری در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص مشکلات این سایت‌ها بیان کرد:
رایج‌‌ترین مشکلی که در این خصوص وجود دارد غیرممکن بودن صحت سنجی اطلاعات
وارد شده از طرف کاربران است.
سایتهای همسریابی و شبکه‌های اجتماعی؛ مکانی برای اختفای افراد سودجو و فرصت‌طلب
رئیس پلیس فضای تولیدو تبادل اطلاعات استان همدان با اشاره به اینکه چند
سالی است شاهد فعالیتهای همسریابی در فضای سایبر هستیم و برخی از این
سایت‌ها ادعا دارند دارای مجوز از نهاد و دستگاه‌های مختلفی هستند، گفت:
تاکنون هیچ مجوزی برای فعالیت از سوی نیروی انتظامی برای فعالیت سایتهای
همسریابی داده نشده است.
سرهنگ امینی در گفت‌وگو با ایسنا، تصریح
کرد: با توجه به جرائم مختلفی که از سوی این سایت‌ها علیه کاربران صورت
می‌گیرد، یکی از دغدغه‌های پلیس فتا برخورد با اینگونه جرائم و سایت‌هاست
که متأسفانه شاهد تعداد زیادی از افرادی که در این سایت‌ها ثبت نام می‌کنند
و دنبال دوستی، ازدواج موقت، ازدواج دوم و حتی سوء استفاده و کلاهبرداری
هستیم.
رئیس پلیس فتا با بیان اینکه گردانندگان این سایت‌ها نیز
همواره ادعا دارند فعالیت آنها قانونی بوده و مجوز دارند، ادامه داد: برخی
از این سایت‌ها گاهاً پا را فراتر گذاشته و ادعا می‌کنند که آنها برای
مشروعیت فعالیت خود در خصوص همسرگزینی ازمراجع معظم و معزز تقلید استفتاء
کرده و این عزیزان مهر تأیید برفعالیت آنها در فضای سایبر زده‌اند.
وی افزود: درحالیکه بنابر استعلام پلیس فتا از دفاتر مراجع عظام تقلید
ادعای کذب این سایت‌ها ثابت شده و مشخص شده که هدف گردانندگان سایتهای
همسریابی بیش از آن که حل مشکلات ازدواج جوانان باشد کسب در آمد است و برای
آنها مهم نیست که در این راه آبروی افراد ثبت نام کننده برود و یا برای
آنها از سوی مجرمانی که در این سایت‌ها ثبت نام کرده‌اند مشکلاتی به وجود
می‌آید.
این مقام انتظامی با بیان اینکه تنها یک سایت از سوی
سازمان ذیربط تائید شده و مجوز فعالیت درخصوص همسریابی دارد و آن هم سامانه
ملی همسان گزینی است، اشاره کرد: تنها این سامانه تاکنون توانسته است مجوز
فعالیت و تأییدیه‌های لازم را دریافت کند و هیچ سامانه دیگری برای فعالیت
همسریابی در کشور مجوز ندارد.
وی خاطرنشان کرد: همسان گزینی در
استان همدان به همت اداره کل ورزش و جوانان و اداره تبلیغات اسلامی استان
همدان و با همکاری موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، آغاز به کار کرده است
و متقاضیان استان همدان می‌توانند سوالات خود را در این زمینه با ایمیل
hamsan-hamdan@tebyan.com مطرح کنند.
امینی یاد آور شد: این سایت
در راستای تسهیل ازدواج راه اندازی شده است و عملکرد سایت" همسان گزینی"
بسیار متفاوت تر از سایتهای همسریابی فاقد مجوز موجود است به گونه‌ای که
بر مبنای مدل اسلامی ایرانی و با توجه به فرهنگ و سنت‌های کشورمان طراحی
شده و واسطه‌های ازدواج که افراد مورد اعتماد مردم و خانواده‌ها هستند در
این سایت فعالیت می‌کنند.
این مقام انتظامی به کاربران فضای
سایبرو شبکه‌های اجتماعی توصیه کرد: با توجه به هویت پنهان افراد در فضای
سایبرهرگز برای پیدا کردن همسر ایده‌آل خود تنها به آشنایی در فضای سایبری
اکتفا نکرده و بداند سایتهای همسریابی در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به
مکانی برای اختفای افراد سودجو و فرصت طلب مبدل گشته است.
وی گفت:
پلیس فتا از کلیه کاربران می‌خواهد در صورت مواجهه با موارد مشکوک آن را
از طریق سایت پلیس فتا به آدرس cyberpolice.ir بخش مرکز فوریت‌های سایبری،
لینک ثبت گزارشات مردمی به پلیس فتا اعلام کنند.
عدم واسطهگری برای ازدواج موجب مسئولیت اخروی است
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اهمیت واسطه گری برای ازدواج گفت: عدم واسطهگری برای ازدواج دو نفر موجب مسئولیت اخروی است.
سید مجتبی حسینی یمین در گفت‌و گو با ایسنا، تصریح کرد: با توجه به کم شدن
ارتباطات اجتماعی و افزایش فردگرایی، واسطهگری در ازدواج اهمیتی مضاعف
می‌یابد.
وی با بیان اینکه انتخاب همسر باید از سوی چه کسانی
باشد، افزود: قطعاً خود دختر و پسر نمی‌توانند دنبال همسر باشند چرا که این
2 با دل انتخاب می‌کنند و وقتی هم که دل درگیر شد عقل ضعیف می‌شود
بنابراین اصلا توصیه نمی‌شود که طرفین ازدواج دنبال همسر آینده برای خود
باشند.
وی ادامه داد: پدر ، مادر، خواهر و برادر طرفین نیز برخی
مواقع در این زمینه نمی‌توانند نقشی داشته باشند چرا که ممکن است افراد کمی
را بشناسند و با افراد محدودی ارتباط داشته باشند یا مادر به دنبال عروس
برای خود نه همسر برای پسرش می‌گردد از این جهت وجود واسطه‌هایی که فعال
برای ازدواج دو نفر باشند یک ضرورت بسیار مهم اجتماعی است.
این
استاد دانشگاه با بیان اینکه در قرآن کریم نحوه انتخاب همسر بیان شده است،
خاطر نشان کرد: قرآن کریم در سوره نور آیه ٣٢ نحوه انتخاب را بیان کرده و
می‌فرماید مجردها را به ازدواج در بیاورید. همانطور که می‌دانیم قطعاً
مخاطب این آیه خود مجردها نیستند چرا که مفعول واقع شده‌اند همچنین مخاطب
این آیه نیز پدر و مادرها نیز نیستند چرا اگر آنان بودند می‌فرمود
فرزندانتان را به ازدواج در بیاورید.
وی با بیان تعریف واسطهگری، گفت: معرفی افراد مجرد را برای ازدواج واسطهگری می‌گویند.
وی در خصوص ضرورت شناخت دختر و پسر برای معرفی، افزود: برای واسطه شدن
شناخت دختر و پسر در اولویت است و پس از آن اگر ممکن بود شناخت خانواده
طرفین در اولویت است.
حسینی یمین با تأکید بر اینکه جامعه مومنین
باید در بحث واسطهگری ازدواج باشند، عنوان کرد: از آیه 32سوره نور متوجه
می‌شویم که جامعه مومنین باید در بحث نکاح درگیر باشد و خداوند بحث
ازدواج را یک بحث فردی ندانسته بلکه آن را یک بحث اجتماعی می‌داند. همچنین
این آیه دلالت بر وجوب واسطهگری داشته و یک واجب اجتماعی است .
وی با اشاره به اینکه در روایات نیز برای واسطهگری در ازدواج تأکید شده
است، بیان کرد: در روایات نیز به بحث واسطهگری اشاره شده و پیامبر اکرم
فرموده‌اند بهترین شفاعت، شفاعت بین دو نفر برای ازدواج است که البته خود
پیامبر هم این کار را انجام داده و زیدبن حارثه فرزند خوانده خود را به
عقد دختر عمه خود در می‌آورد.
حسینی یمین با بیان اینکه چرا افراد
امروزه تمایل کمتری برای امر واسطهگری دارند، گفت: مهم‌ترین دلیل افراد
برای عدم تمایل خود به این کار ، این است که در صورت موفقیت ازدواج نفعی
برای خود نمی‌بینند یا در صورت شکست ازدواج خود را مسئول می‌بینند در
حالیکه این فرهنگ کاملاً غلطی است و جالب در یک ازدواج که پیامبر واسطه
می‌شوند آن ازدواج به طلاق منجر می‌شود بنابراین کسی که واسطه می‌شود
تضمینی ندارد و صرف معرفی است .
استاد حوزه و دانشگاه با بیان
اینکه برای واسطهگری در ازدواج آشنایی اجمالی با طرفین نیز کافی است،
تصریح کرد: برای معرفی لزومی ندارد که حتماً تفصیلی بدانیم طرفین به درد
هم می‌خورند بلکه می‌دانیم پسر و دختر یک کفویت اجمالی دارند اینجا
می‌توان واسطه شد .
حسین یمینی افزود: طرفین هم به وساطت یک نفر
اکتفاء نکنند با عقل و درایت جلو بروند حتماً چند جلسه صحبت کرده و
تحقیقات لازم را به عمل بیاورند تا بتوانند به نتیجه برسند.
وی
واسطهگری برای ازدواج را مختص گروهی معین ندانست و گفت: واسطهگری در
ازدواج لزوماً برای افراد مذهبی نیست حتی اگر دو خانواده را می‌شناختید
که اهل نماز نبوده یا حتی از مشروبات الکلی هم استفاده کنند می‌توان این دو
خانواده را به یکدیگر معرفی کرد.
حسینی یمین با بیان اینکه عدم
واسطهگری در ازدواج موجب مسئولیت اخروی است، تأکید کرد: عدم واسطهگری
در ازدواج موجب مسئولیت اخروی است چرا که خداوند می‌فرماید می‌توانستید
معرفی کنید چرا مانع شدید اگر معرفی کنیم ازدواج موفق صورت گرفت ثواب دارد
اما اگر به مشکل و طلاق منجر شد وزر و وبال منفی نخواهد داشت مگر اینکه به
اشتباه واسطه شده یا همه توجهات را به این موضوع معطوف نکنیم یا انگیزه غلط
داشته باشیم.
به گزارش ایسنا؛ با توجه به تحقیقات و احادیث
پیامبران بحث وساطتت در امر ازدواج از اهمیت و ثواب بالایی برخوردار است
بنابراین برای ورود به این کار باید طرفین از شرایط خاصی برخوردار باشند پس
نگاه‌ها به مسئله واسطهگری ازدواج باید اصلاح شود و سایتهای همسریابی را
واسطه خوبی برای ازدواج خود قرار ندهند همچنین این طور نباشد که اگر مشکلی
بین یک زوج پیدا شد، تمام کاسه کوزه‌ها سر واسطه نگون‌بخت شکسته شود. مردم
باید این را بدانند که واسطه، فقط یک معرف است و همه مسئولیت کار به عهده
خود دو طرف است و آنها هستند که باید تحقیق و بررسی کنند. اگر این نگرش
اصلاح شود، افراد راحت‌تر قدم در این راه می‌گذارند.