مهمان‌نوازی در فرهنگ فارسی به تلاش میزبان برای ایجاد راحتی مهمان گفته
میشود و معنای لغوی آن «ابراز لطف عملی، تفقد و پذیرایی از مهمان» است.
این رسم که در شرع و دین اسلام نیز مورد تاکید قرار گرفته، از رسوم زیبای
ایرانیان از دیرباز تاکنون است و نوعی تمدن حتی در دورترین مناطق روستایی
کشور محسوب میشود؛ در حالی که در خیلی از کشور‌های دنیا توجه چندانی به
آن نمی‌شود.
جامعه ایرانی بر این باور است که مهمان‌نوازی باعث ایجاد انس و الفت بیشتر بین مهمان و میزبان می شود.
برای بسیاری از گردشگران، علاوه‌بر جاذبه‌های گردشگری، فرهنگ بومی و محلی و
نوع رفتار مردم نیز حائز اهمیت است، به‌نحوی که از آن میتوان به‌عنوان
یکی از اصلی‌ترین عوامل رشد و توسعه گردشگری ماندگار یاد کرد.
معمولاً، گردشگران، به‌عنوان سفیران فرهنگی، علاوه‌بر انعکاس خاطرات و
زیبایی جاذبه‌های مقاصد سفرهایشان، نوع رفتار جوامع محلی و فرهنگ بومی را
نیز در دیدگاههای خود نقل می‌کنند و هر گونه برخورد نامناسب با آنها
میتواند گردشگری کشور مقصد را تحت‌تاثیر قرار دهد و صدمات جبران‌ناپذیری
به صنعت گردشگری مقصد وارد کند.
یکی از آدابی که در کنار تمدن و معماری کهن‌شهر جهانی یزد مورد وثوق و توجه
گردشگران قرار گرفته، مهمان‌نوازی، آداب و سنن اصیل یزدیها از گذشته
تاکنون است که یکی از عوامل مهم جهانی‌شدن این شهر و افزایش استقبال
گردشگران محسوب میشود.
روایت گردشگران از مهمان‌نوازی یزدی ها
یک بانوی گردشگر از کشور چک که برای اولین بار به این شهر تاریخی سفر کرده
است، می‌گوید: یزد جاذبه‌های تاریخی زیبایی دارد؛ اما یکی از زیباییهای
منحصر‌به‌فرد این شهر همزیستی مسالمتآمیز ادیان مختلف و لبخند زیبای
مردمان این دیار در مواجهه با گردشگران است.
«ورونیکا» می‌افزاید: قشنگ ترین خاطره من مربوط به بازدید از مسجد جامع
یزد است؛ چرا که با گذر از کوچه‌های این مکان تاریخی، مردمانش هر چند به
زبان من آشنایی نداشتند، ولی با لبخند و اشاره به من لطف داشتند و حتی از
نان گرم خود به من تعارف می‌کردند.
وی همچنین اسکان در اقامتگاههای بوم‌گردی یزد را عالی توصیف می‌کند و
می‌گوید: من به چند کشور دیگر اروپایی سفر کرده بودم و در هتل‌های لوکسی
نیز اقامت داشتم، ولی پذیرایی آنها بی‌روح بود؛ در حالی که در این
اقامتگاههای سنتی و ساده با پذیرایی خانوادگی گرم میزبانان خود مواجه
شدم و آنها با انواع غذاهای سنتی پذیرای من بودند که این خاطره خیلی خوبی
برای من به همراه داشت.
یک خانواده گردشگر جوان آلمانی که به اتفاق دو کودک خردسالشان به یزد آمده
بودند نیز مهمان‌نوازی یزدیها را چنین توصیف می‌کنند: مردم این شهر بسیار
مهربان هستند؛ هرچند بسیار سنتی رفتار می کنند، ولی آثار تاریخی آنها
نشان از خلاقیت و هنرمندی مردمان این دیار دارد.
«میشا سوجو»، پدر این خانواده، با بیان اینکه مردم هنگام گذر در معابر یزد
به فرزندان خردسالم تبسم و با آنها به‌خوبی رفتار می‌کردند، می‌افزاید:
غذاهای ایرانی نیز بسیار دلچسب است، به‌طوری‌که خانم من از نوعی سوپ که
راهنمای ما آن را مختص یزدیها عنوان کرد، بسیار لذت برد.
ارتقای فرهنگ مهمان‌نوازی بعد از ثبت جهانی
معاون گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان با بیان
اینکه پارسال 113 هزار و 500 گردشگر خارجی به یزد سفر کردند، این آمار را
در 6 ماه نخست امسال، 51 هزار و 820 نفر عنوان و پیش بینی می‌کند تا
پایان سال با افزایش 20 درصدی همراه باشد.
«محمدرضا نصیری» می‌افزاید: مهم‌ترین اولویت بعد از ثبت جهانی، آموزش جوامع
محلی، به‌ویژه ساکنان بافت تاریخی و کسانی است که در مسیرهای گردشگری
ساکنند.
وی در این باره عنوان می کند: موضوع اصلی در این آموزشها نیز نهادینه
کردن فرهنگ مهمان‌نوازی یزدیهاست تا از این طریق به پایداری صنعت گردشگری
کمک شود.
نصیری با اشاره به اینکه ملیت بیشتر گردشگران خارجی یزد فرانسوی، آلمانی،
ایتالیایی، اسپانیایی، چینی و هلندی است، اظهار می کند: با توسعه
اقامتگاه های بوم‌گردی در استان، به‌ویژه در روستاهای هدف گردشگری ا و
بافت تاریخی، گردشگران بیشتر با فرهنگ بومی و سنتی مردم یزد و غذا‌ها و
صنایع‌دستی آنها آشنا می‌شوند.
آگاهی یزدیها از تاثیرات رونق گردشگری
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی استان از ساکنان محلی به‌عنوان بهترین
نگهبانان بافت تاریخی یاد می‌کند و می‌گوید: بسیاری از ساکنان بافت
تاریخی با اهمیت گردشگری در رونق زندگی خود آشنا شدهاند؛ به همین دلیل
برخورد آنها با گردشگران رضایتبخش است.
«محمدرضا نصیری» اظهار می کند: هرچند اندکی ناهنجاری در برخورد با
گردشگران نیز مشاهده میشود، ولی قطعاً با ارائه آموزش های لازم و
ارتقای فرهنگ مهمان‌نوازی، این مسائل نیز رفع خواهد شد.وی با بیان اینکه
یزد از استان‌های پیشرو در امر آموزش پیرامون نحوه میزبانی و برخورد با
گردشگران است، عنوان می کند: به همین منظور چهار موسسه آموزش خدمات
گردشگری در حال فعالیت هستند.