به گزارش تابناک یزد، تولید نان چرب شیرین از جمله آداب و رسومی است که مردم خاتم هر سال همزمان با نزدیک شدن به نوروز باستانی آن را تهیه و برای پذیرایی از مهمانان از آن استفاده می کنند.
پخت این نان قدمت زیادی دارد، در زمان های قدیم که شیرینی برای پذیرایی نبود، به عنوان اصلی ترین سنت و شیرینی عید در سفره های نوروزی به چشم می خورده است.
اما، امروزه با پخت انواع شیرینی، پخت این نان نیز کمی کمرنگ تر شده است ولی هنوز طرفداران بیشماری دارد که هر ساله قبل از عید نوروز پخت آن را انجام می دهند.
نان چرب شیرین از گندم محلی تهیه و از آنجا که روغن و شکر در آن به کار می رود به نان چرب شیرین معروف است، برای پخت این نان ابتدا آرد را الک، سپس با آب و روغن و شکر خمیر می کنند، خمیر را باید زیاد ورز دهند در تهیه خمیر از ادویه هایی همچون هل نیز استفاده می شود تا از عطر و طعم بهتری برخوردار شود.
نان چرب شیرین به لحاظ طعم و خوشمزه بودن بی نظیر است، همچنین از گندم محلی و مرغوب شهرستان تهیه می شود از مزه و طعم بسیار عالی برخوردار است
بانوان خاتم پس از اینکه خمیر نان چرب شیرین را با دست تهیه می کنند شروع به ورز دادن خمیر می کنند هر چه ورز بیشتر باشد نان، با کیفیت تر می شود، سپس خمیر باید در جایی نسبتا گرم، برای چند ساعتی بماند تا به عبارتی « وَر» بیاید سپس وسایل مورد نیاز را برای تهیه نان آماده می شود.
« تخته» و « تابه » نان پزی و « اجاق» باید آماده و بعد چانه هایی به وزن حدود 150 گرم تهیه می شود، سپس چانه ها با مهارتی خاص با ابزاری به نام « تیر نان» پهن و آماده قرار دادن بر روی « تابه» اجاق و پخت می شود.
این نان بر روی تابه به صورتی زیبا روی هم تا می شود و آن را به شکل لوزی برش می دهند، تا بتوانند طرح زیبایی را به آن بدهند، این سوغاتی در خاتم قبل از عید نوروز پخت می شود و به عنوان سوغات نیز مورد استفاده قرار می کیرد.
تهیه خمیر برای پخت نان چرب شیرین ، تقریبا مشابه با روش تهیه خمیر برای سایر نان‌هاست با این تفاوت که خمیر باید در لگن خمیری با دست برای مدت نسبتا طولانی کاملا ورز داده شود، در این هنگام مایه خمیر به آن اضافه تا در تمام حجم خمیر پراکنده شود.
روی خمیر را به لحاظ حفظ بهداشت و گرم نگهداشتن آن با استفاده از همان سفره‌ای که در آن خمیر می‌کنند« سفره آردی» می پوشانند و پس از گذشت چند ساعت (با توجه به دمای محیط) خمیر آماده طبخ می شود .
البته این نان در شهرهای شیراز و کرمانشاه با عنوان نان « یوخه» شیراز و نان « کاک » کرمانشاه پخت می شود.
خاتم دارای 250 اثر تاریخی و فرهنگی است که تاکنون 68 اثر تاریخی و یک اثر معنوی آن در فهرست آثار ملی ثبت شده و چندین اثر ناملموس از جمله نان تیری در انتظار ثبت ملی است.
هرات مرکز شهرستان خاتم در فاصله 240 کیلومتری جنوب شهر یزد قرار دارد.