قنات به عنوان یکی از سازه‌های قدیمی و دست‌ساز بشر كه تمام یا بخشی از آب بسیاری از مناطق كم آب کشورمان تامين مي‌كند، از ارزش بسیار بالا و جايگاه خاصي برخوردار است.
هر چند جايگاه كنوني اين شریان‌های زنده و حیات بخش به دنبال برداشت‌هاي بي‌رويه و خشكسالي‌ها كه منجر به نابودي برخي از آنها شده، ديگر همچون گذشته نيست ولي هنوز هم اين سازه‌هاي آبي از جاذبه‌هاي بيشماري برخوردار هستند.
یکی از جاذبه‌های این سازه جاذبه‌های فرهنگی آنهاست که شامل مراسم‌هایی نمادین و مرسوم در بين مردم ايران زمين در گذشته بوده و اكنون نيز با احیا و برگزاری چنین مراسم‌هایی به دلیل خاص بودن، مي‌توان نه تنها از فراموشي آنها جلوگيري كرد بلكه می‌تواند به عنوان راهکاری موثر در جذب گردشگران داخلی و خارجی موجب رونق صنعت گردشگری کشورمان شود.
«علی اصغر سمسار یزدی» مشاور ارشد مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌هاي تاريخي آبي در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا- منطقه یزد، يكي از اين آيين‌ها و سنت‌هاي قديمي را مراسم «ازدواج قنات» ذكر و در اين باره تاكيد مي‌كند: این مراسم که در گذشته‌های نه چندان دور در برخی از نقاط کشور انجام می‌شده، اکنون به دست فراموشی رفته است.
وی اضافه مي‌كند: برخی از مردم در جوامع گذشته معتقد بودند که اگر آبدهی قناتی به دلیل خشکسالی یا هر دلیل دیگری کاهش پیدا می‌کرد، مشكل با انجام مراسم ازدواج آن قنات برطرف می‌شده است .
اين پژوهشگر يزدي در مورد نحوه برگزاری این مراسم نيز بيان مي‌كند: براي برگزاري مراسم ازدواج قنات، زنی که اصیل همان روستا و بیوه بوده را در مراسمی شبیه ازدواج‌هاي كنوني، به عقد قنات در می‌آوردند و این زن تا پایان عمرش، همسر قنات محسوب مي‌شد.
وي با اشاره به سنت آب‌تني زن در آب قنات پس انجام مراسم ازدواج، مي‌گويد: قنات باید هزینه‌های همسر خود را تامین مي‌كرد و لذا صاحبان قنات، هزینه‌های زندگی این زن را از طریق اخذ نفقه قنات می‌پرداختند و به عبارتي اين هزينه نيز به ديگر هزینه‌های قنات مانند لایروبی، پیشکارکنی و مرمت قنات افزوده می‌شد .
سمساریزدی با بيان اين كه آخرین همسر قنات حدود 40 سال پيش از دنیا رفته است و دیگر هیچ همسر قناتی باقي نمانده است، از يزد به عنوان شهری بیگانه با مراسم ازدواج قنات ياد مي‌كند و در پايان مي‌گويد: تا جایی که مشاهده شده، هیچ مراسمی در یزد با چنین عنوانی برگزار نمی‌شده و هیچ زن یزدی، عروس قنات نشده است ولي با این وجود شهرهایی مانند اصفهان و شاهرود میزبان برگزار چنین مراسم‌هايی بوده‌اند .