«تیری جفری» در نشستی که به مناسبت هفته میراث فرهنگی در یزد برگزار شد، با اشاره به تغییرات الگوهای ساخت و ساز شهری به ویژه تقابل سنت و مدرنیته در سیستم ساخت و سازهای شهری، اظهار می‌کند: تغییرات در این زمینه همچنان وجود دارند و این مسئله گویای این است که ساکنان بافت‌های تاریخی همواره نیازمند این تغییرات هستند.
وی وجود اشکالاتی در معماری سنتی را مستلزم رفع به منظور حفاظت بیشتر آنها عنوان می‌کند و می‌گوید: در کنار تغییرات خوبی که در بافت تاریخی اتفاق افتاده است، اشکالاتی نیز در زمینه حفاظت آن وجود دارد که محدود به معماری سنتی نیست بلکه در معماری جدید نیز بعضاً شاهد آن هستیم.
این پژوهشگر موسسه کراتر فرانسه در ادامه تاسیسات شهری مانند لوله گذاری‌های گاز و سیستم برق، اتصال دیوارهای جدید به قدیمی، عایق کاری نامناسب و تجمع بیش از حد آب، اشتباه در شیب کف سازی و جذب رطوبت توسط دیوارها را از جمله مشکلات بارز بافت تاریخی یزد می خواند و بیان می‌کند: این موارد با اقدامات ساده‌ای همراه با نظارت و آموزش بیشتر قابل رفع هستند.
وی اضافه می‌کند: عوامل دیگری مانند تاثیرات درون بافت بر بخش‌های بیرونی آن نیز باید در نظر گرفته شود تا به ایجاد تعادلی در این بافت بینجامد.
جفری از رشد گردشگران از سال‌های پس از 2015 میلادی یاد و تصریح می‌کند: باید در بافت تاریخی با مشخص کردن مکان‌ها و مسیرهای ویژه برای گردشگران تعادلی را در بافت تاریخی برقرار کرد به طوری که بدانند که باید کجا بروند.
وی از لزوم تغییر کاربری برخی از اماکن در بافت تاریخی خبر می دهد و می‌گوید: برخی از خانه‌های سنتی بزرگ بافت تاریخی که خالی از سکنه هستند، ظرفیت‌های بزرگی برای تغییر کاربری ها در بافت هستند، البته نه صرفاً برای تبدیل آنها به هتل بلکه جهت ایجاد مجموعه های دیگری مانند اماکن ورزشی و غیره.
این کارشناس فرانسوی تاکید کرد: البته باید حواسمان باشد که یزد در این زمینه نیز دارای تعادل است و تبدیل به شهری صرفاً با کاربری‌های بیش از حد و تجاری نشود.
وی در ادامه از ضرورت توجه به دانش متخصصان و تجربی‌کاران قدیمی یاد و خاطرنشان می‌کند: این افراد که بیشتر دارای سن و سال‌های بالایی هستند، دانشی گسترده دارند که باید جمع آوری و حفاظت شود و دانشگاه یزد می تواند در این مورد کمک کند.
وی ادامه می‌دهد: برخی از این افراد حتی به مدرسه نیز نرفته‌اند، اما کارهایی که با هندسه انجام میدهند، بسیار قابل توجه است.
جفری با بیان این که ساماندهی بافت تاریخی یزد نیازمند شناسایی نقاط قوت و ضعف است، می‌گوید: شهرداری، میراث فرهنگی و سازمان‌های سرمایه گذار هر چند تاکنون هماهنگی بین آنها نبوده که به ویژه در شهرداری و میراث فرهنگی دیده شده است اما باید با کمک به هم منجر به ساماندهی بافت خواهند شد.
وی اضافه می‌کند: البته نقش نظارتی پلیس در داخل بافت موردی مثال زدنی از تعامل دستگاه‌ها در بافت تاریخی است.
وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان ضرورت توجه جدی به مجوزها در بافت تاریخی، تاکید می‌کند: متولیان باید در زمینه مجوز ساخت و ساز در عرصه بافت جهانی و تاریخی اقدام کنند چرا که مجوز در صورتی ضروری است که منجر به رفع و گوشزد مشکلات قبل از ساخت و سازها شود نه این که پس از ساخت، مجبور به تخریب آن سازه باشیم.
جفری بر مشارکت مردم شهر به منظور پیشگیری از شرایط خطرآفرین تاکید می‌کند و می‌گوید: مهمترین هدف، بهبود کیفیت زندگی جامعه محلی است چرا که اگر مردم نباشند، بافت می‌میرد به عبارتی اولویت را نباید فقط به گردشگران داد و از مردم به ساکنان بافت غفلت کرد.
این پژوهشگر با بیان این که باید قوانین هسته مرکزی بافت و دستورالعمل‌های لازم تدوین و منتشر شود، می‌گوید: باید محدودیت‌هایی که منجر به حداقل ساخت و ساز و از سویی حفاظت از بافت تاریخی می‌شود را اعمال کنیم.
وی به فرصت‌ها و چالش‌های بافت تاریخی اشاره و خاطرنشان می‌کند: تمام موارد حتی تاثیر بصری برخی تاسیسات مانند لوله‌های گاز در بافت به دستورالعمل‌های دقیقی لازم دارد و در عین حال باید راهکارهای جدیدی نیز ارائه داد.
وی با تاکید بر این که آموزش موضوع مهم در بافت تاریخی است، می‌گوید: یکی از نکات خوب این است که بخش مرمت به دانشکده معماری یزد اضافه شود و در کنار آموزش به دانشجویان، به معماران و تجربی‌کارها هم آموزش داده شود.
این کارشناس با بیان این که باید سطح دانش عمومی را افزایش دهیم، تصریح می‌کند: علاوه بر این موارد باید سطح دانش افرادی که از بیرون می آیند ارتقا یابد.
وی توجه به مواردی مانند فاضلاب، ترافیک و همچنین الگوبرداری از کشورهای دیگر و سازگاری مردم با این الگوها را فرآیندی مهم عنوان می‌کند و می‌گوید: در کنار این موضوعات باید توریسم هم مورد توجه قرار گیرد و مطالعات دقیقی به منظور ارتقای کمی و کیفی نقش توریسم انجام شود.
مدیریت بافت تاریخی یزد راضی کننده است
«باکوتیریا» یکی دیگر از کارشناسان معماری این موسسه فرانسوی با اشاره به این که شرایط کنونی مدیریت در بافت تاریخی یزد راضیکننده است، می‌گوید: باید متولیان بکوشند تا شرایط مناسبی در سطح جهانی فراهم کنند و مشارکت مردم یزد را افزایش دهند.
وی با بیان این که چهار هدف اصلی در این برنامه مهم که چهار سال مورد مطالعه و انجام قرار گرفته، مد نظر است، اولین هدف را عمیق کردن دانش عمومی خواند.
این پژوهشگر بحث ساخت و ساز و مشارکت مردم در این زمینه را یکی از مباحث مهم و قابل توجه عنوان می‌کند و می‌گوید: بحث دیگر برنامه‌ریزی در سطح بزرگتر به منظور حفاظت از این بافت جهانی است و با توجه به هدف اول، مشارک نه تنها با کمک میراث بلکه به همت مردم باید انجام شود به طوری که در گام اول تنها بر خانه‌های ثروتمندان تمرکز نکنیم و به زندگی تمام افراد عادی و ساده که برای گردشگران جذاب است، بپردازیم.
وی اضافه می‌کند: از این منظر، به نظارت اشتراکی نیازمندیم و از آنجایی که شهرداری و میراث به تنهایی نمی‌توانند مسئول این مسئله شوند، باید از سردمداران سنتی مردم نیز استفاده شود که مطالعات بیشتر از سوی دانشگاه یزد میتواند در کنترل این امر مفید باشد.
این پژوهشگر در بخش هدف دوم به ساخت و ساز و متریال مورد استفاده در بافت اشاره و تصریح می‌کند: خیلی مهم است که مرکز تحقیقات متریال‌های محلی را در بافت راه اندازی کنیم تا به ساکنان در حفاظت کمک شود.
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر لازم است تا در مرحله ابتدایی عیب‌یابی و نیازسنجی شود تا بتوان در دو قالب مشاوره و اعطای متریال و تجهیزات، مشارکت کرد چرا که علم عمومی واقف بر این مسائل نیست.
وی با اشاره به ضرورت ارتقای فرهنگ مردم متناسب با سطح جهانی در زمینه حفاظت، بیان می‌کند: ساخت و سازهای جدید باید به مشارکت مردم محدود شود و این موضوع نیز باید طوری باشد که بدانند فقط در قالب نمایش دادن نیست بلکه واقعا به نیازهای اجتماعی مردم مانند سلامت هم توجه و پاسخ داده شود.