خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه اصفهان، با توجه به جایگاه زیار در بخش براآن، در دفتر شورای اسلامی این شهر با سخنگوی کشاورزان و تعدادی از اعضای شورای شهر درباره بخشی از مشکلات مردم به گفتوگو پرداخته است که در ذیل میآید:
زیار تامین کننده میوه و صیفیجات اصفهان بود
حاج اکبر نصیری ریش سفید 70 ساله و سخنگوی کشاورزان زیار، درباره جایگاه و پیشینه زراعت این بخش از حوضه آبریز زنده رود گفت: طبق طومار شیخ بهایی حق آبهها از لنجانات تا ورزنه در انتهای این رودخانه 33 سهم تقسیم شده که سهم زیاردر حق آبه "براآن" ثبت و نگاشته شده است.
وی با بیان اینکه روستای "ایچی" در مسیر جاده اصفهان به زیار محل شروع آبرسانی به مزارع زیار بوده است، ادامه داد: "مادی دادمان" منشعب شده از زنده رود و دیگری نهر یا قنات "ایچی" بود که منشاء آن مربوط به چشمهای در حوالی آن روستا بود.
نصیری با بیان اینکه مادی دادمان زیار دارای 36 متر پهنا و نیز آب فراوانی بود، خاطر نشان کرد: با ساخت کانالهای آبیاری بتونی دهانه آن مادی مسدود و آبی در آن رها نشد، همچنین بخشهایی از طول مادی به مزارع ملحق و در روی بخشهایی دیگر نیز خانهسازی شده است، اما از سوی دیگر چشمه ایچی نیز در سالهای اخیر خشک شد که دلیل آن خشکی زنده رود است، زیرا وجود آن ناشی از جریان آب رودخانه زاینده رود بود.
این کشاورز زیاری که 70 سال سن داشت، اظهارکرد: از پدرانمان شنیدهایم مزارع زیار در زمان رضا شاه در مالکیت سه ارباب ساکن در اصفهان به نامهای "ملک التجار، "امین التجار" و "زین العابدین امین" بوده که هر ساله در نزدیکی زمان برداشت هر اربابی "مصدق" یا همان شخص مورد اعتماد خود را برای تصدیق یا تشخیص میزان کشت به منطقه روانه میکرد.
وی تصریح کرد: مصدق ارباب نیز با مالیدن خوشه گندم یا جو به کف دست خود میزان ضعف و قوت کشت پی میبرد و سهم ارباب و رعیت را تعیین میکرد که در این میان اگر کشت ضعیف بود کشاورز هم سهم کمی میبرد و سال سختی را باید میگذراند.
نصیری با بیان اینکه وضعیت ذکر شده تا قبل از تقسیمات اصلاحات ارضی در سال 1342 بوده است، ادامه داد: با شروع این طرح دو سوم اراضی به اربابان و یک سوم هم به کشاورزان و رعیتها رسید و به دنبال آن زندگی زارعان متحول شد و توانستند تراکتور و ماشین آلات مورد نیاز دیگر را خریداری کنند.
سخنگوی کشاورزان و حق آبه داران زیار یادآور شد: البته خرید آب از تونل اول کوهرنگ برای الحاق آن به زاینده رود نیز در سالهای قبل از تقسیم اراضی بر میزان آب مورد نیاز کشت افزوده بود که هزینه آن را نیز کشاورزان با عنوان "بودجه یا پول کوهرنگی" به دولت پرداخت کرده بودند.
وی با اشاره به چهار هزار جریب زمین زراعی منطقه زیار خاطر نشان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357، زمینهای سهم اربابان نیز بین کشاورزان تقسیم شد.
نصیری درباره محصولات زراعی زیار افزود: مردم در زمان آبسالی علاوه بر کشت گندم و جو انواع صیفیجات و میوه میکاشتند و باغات میوه زیادی در این منطقه وجود داشت به نحوی که به جرات میتوان ادعا کرد بخش زیادی از میوه و صیفیجات اصفهان از زیار تامین میشد.
زاینده رود نخشکیده بلکه آنرا خشکاندهاند
این کشاورز 70 ساله زیاری درباره شروع وضعیت کشاورزان منطقه براآن و زیار گفت: سال 1377 سر آغاز خشکسالیها بود، اما متاسفانه بدون رعایت حریم حق آبه داران لولههای قطور آب، زنده رود را به صنایع سنگین استان یزد و شهرستانهای کاشان و اردستان و ... منتقل کرد و همان آب از حاشیه رودخانه دریغ شد.
وی با انتقاد از اینکه اختیار آب در دست حق آبه داران تاریخی زاینده رود نیست، تصریح کرد: صنایع بزرگ مثل فولاد مبارکه، ذوب آهن و... اصلا کاری به محدودیت آب ندارند و بلا مانع هر چقدر که بخواهند آب برداشت میکنند و کشاورزان نیز هر روز فقیرتر از قبل میشوند.
نصیری با بیان اینکه زاینده رود نخشکیده ، بلکه آنرا خشکاندهاند، تاکید کرد: تیر خلاص بر این پیکر رودخانه را رییس جمهور سابق در استان چهار محال و بختیاری با دادن اختیار برداشت تام و به کار بردن عباراتی مانند "تمام آب متعلق به شما است" و ... زد به بیان دیگر مراتع سرسبز، سنگلاخها و کوهستان آنجا با نیروی برق به باغستان تبدیل شد و دشتهای حاصلخیز در اصفهان به بیابان بایر.
سخنگوی کشاورزان زیار با یادآوری اینکه افراد صاحب نفوذ و قدرت در استان بالادستی فقط توان چنین کاری را دارند، افزود: یک کشاورز توان خرید چند متر لوله پلاستیکی را برای آبیاری ندارد، پس نصب این همه دکل برق و تجهیزات پمپاژ در توان مردم عادی چهارمحال نیست.
15 سال است که فریاد رسی نداریم
وی اظهار کرد: تمامی کشاورزان شرق اصفهان زمانی پرداخت کننده زکات بودند، اما امروزه صدقه بگیر شدهاند، چرا که دولت طبق قانون خسارات زمان خشکسالی را پرداخت نکرده و فقط کمکهای معیشتی داده است.
نصیری با اشاره به600 میلیارد تومان خسارت خشکسالی وارده به کشاورزان اصفهانی، افزود: در یکی از جلسات استانداری نیز مسئولان اقرار کردند که میزان واقعی پرداخت خسارت باید شش برابر باشد به این معنا که اگر به فردی در طول سال یک میلیون تومان داده شده باید رقم شش میلیون تومان محاسبه و پرداخت شود.
وی خاطر نشان کرد: در زمان اعتراضات شرق اصفهان و قطع آب یزد، استاندار یزد مدعی وارد شدن 30 میلیارد تومان خسارت به سه بخش کشاورزی، صنعت و شرب یزد طی سه روز شد که اولا ادعای چند ساله آنان برای انتقال صرف آب برای شرب نقض شد و دوم نکته در اینجا است که سه روز خسارت را تحمل نمیکنند و فریاد میکشند و عجیب است که حدود 15 است که خسارت خوردیم، اما فریادرسی نداریم.
برای کشت غله، فرش خانه را هم فروختیم!
نصیری با ابراز خشنودی از بازگشایی مرحله اول آب زندهرود برای کشت غله شرق اصفهان، تاکید کرد: خدا را شاهد میگیریم که مردم زیار برای هزینه شخم زنی، خرید بذر و ... گوشواره فرزندان و عیال و فرش منزل خود را فروختهاند و اگر آب مرحله دوم باز نشود هر هکتار زمین کشت شده حدود هشت میلیون تومان خسارت میخورد به بیان دیگر این منطقه در صورت باز نشدن رودخانه دچار فاجعه میشود.
سخنگوی کشاورزان زیار با انتقاد از اینکه یک کشاورز 70 ساله شغلی دیگر نمیتواند پیدا کند، یادآور شد: مردم شرق اصفهان از حق آبههای چند هزار ساله خود کوتاه نمیآیند، چرا که معنایی ندارد ما در فقر بسوزیم و حتی توان فرستادن دختر خود به خانه بخت را نداشته باشیم و دولت هم توجهی به این موضوع نکند.
بدهی کلان کشاورزان به بانکها
توسعه کشت گلخانهای با توجه به کاهش چشمگیر مصرف آب در آن و نیز حاصلخیزی شرق اصفهان همواره مورد بحث بوده، اما این امر نیز بر اساس گفتههای کارشناسان و مردم این دیار بدون حمایت دولتی میسر نمیشود، چرا که زارعان سالها است که خسارت خورده و بدهکار هستند.
همچنین یک عضو شورای شهر زیار به خبرنگار ایسنا گفت: تا یک سال گذشته زیار مرکز دهستان براآن جنوبی با 18 روستا بود که در حال حاضر به شهر تبدیل شده و پیشه 80 درصد مردم آن کشاورزی است.
حجت الله زارعی تصریح کرد: از سال 1376 مشکل کم آبی شروع و پنج سالی هم هست که روخانه کاملا خشک شده است و جوانان برای کار به شهرهای بزرگ مانند اصفهان میروند، اما افراد مسن توان چنین کاری را ندارند و از سوی دیگر اکوسیستم طبیعی منطقه تخریب شده و مردم نیز دچار ناراحتیهای عصبی شدهاند.
وی خاطر نشان کرد: چاههای عمیق در زیار نمیتوان حفر کرد، چرا که برای این امر تا 250 متر به حفاری نیاز است و چاههای سطحی در مجاور حریم رودخانه نیز آب چندانی ندارد، هر چند بازگشایی مرحله اول آب باعث شد حدود پنج درصد به این ذخایر اضافه شود.
این عضو شورای شهر زیار با اشاره به بدهیهای کلان کشاورزان شرق اصفهان به بانکها گفت: مبلغ بدهی زیاد است و کشاورزان هم به جای خسارت فقط ارقام معیشت زندگی دریافت کردهاند و از سوی دیگر بانکها پرداخت بدهی را به تعویق انداختهاند، اما سود آنرا نیز افزایش دادهاند.
زارعی با انتقاد به بی حرمتی به حق آبه داران، تاکید کرد: سخنانی که درباره نبود آب برای جریان در زاینده رود مطرح میشود کذب است چرا که در طول این سالهای خشکسالی، صنایع سنگین و مصرف کننده آب همانند ذوب آهن هر ساله بیشتر توسعه یافتهاند، اما از سهم آب کشاورزان مدام کاستهاند.
وی ادامه داد: بحث گسترش کشتهای گلخانهای و سیستمهای نوین آبیاری در شرق اصفهان در شرایط کم آبی گامی موثر است، اما این امر نیز بدون حمایت دولتی محال است، چرا که کشاوزان خسارت خورده توانی برای اجرای آن ندارند.
این عضو شورای شهر زیار تاکید کرد: با بازگشایی مرحله اول آب زنده رود حدود 40 درصد اراضی کشاورزان زیر کشت گندم رفت که امیدوارم مرحله دوم نیز محقق شود تا مردم دچار خسارت مضاعف نشوند و امید آنها بر باد نرود.
وجود ظرفیت ایجادصنایع تبدیلی و توسعه گردشگری در زیار
منطقه براآن و شهر زیار، سرزمینی باز و حاصلخیز بوده که از یک سو با اصفهان و از سوی دیگر با ورزنه و جاده نایین در ارتباط است و آثار تاریخی زیبایی همچون برج جار، مناره زیار و ...از ظرفیتهای جذب گردشگر در آن محسوب میشود و در شرایط خشکسالی فعلی ساخت شهرکهای صنعتی و پرداختن به بحث توریست در راستای اشتغالزایی ضرورت دارد.
فتح الله عربزاده رییس شورای اسلامی شهر زیار نیز با اشاره به جمعیت بالای چهار هزار نفری زیار گفت: این شهر فاصله زیادی با اصفهان ندارد و در این سالها نیز به مسوولان استانی مدام پیشنهاد ایجاد شهرکهای صنعتی، بندر خشک و ... را دادهایم، چرا که باید به هر حال در این شرایط فعلی، تولید نیز به این منطقه صرفا کشاورزی وارد شود.
وی خاطر نشان کرد: میتوان اراضی کشاورزی زیار را یکپارچه کرد و از سوی دیگر با توجه به استعدادهای زراعی منطقه در تولید محصولات گوناگون، شرکتهای کشت و صنعت هم ایجاد کرد.
عربزاده درباره توسعه گردشگری یادآور شد: مناره زیار در مجاورت رودخانه و قلعه زیار در داخل شهر از ظرفیتهای جذب گردشگر است که قصد داریم اقدام به ساخت آلاچیق و ساماندهی محیط اطراف آن برای جذب گردشگر کنیم.
رییس شورای شهر زیار تاکید کرد: تلاش مسوولان برای ساماندهی بستر رودخانه تا تالاب گاوخونی کاری صحیح است، اما باید در نظر داشت که پروژههای انتقال آب در راستای افزایش ذخایر سد باید عملی شود وگرنه این ساماندهی سودی ندارد.