به گزارش ایسنا، گذر ایام بسیاری از یادها، خاطرهها، رفتارها و حتی چشماندازها را پاک کرده است، خاطراتی نظیر صدایی که در میان کوچههای باریک و خانههای به هم چسبیده و صمیمی، به گوش همه میرسید.
فریاد مردی که میگفت «چینیبند زن اومده، چینی شکسته رو بند میزنه» یا «لحاف دوزیه .....» یا .... این صداها حالا جای خود را به ابزارهای دیجیتال دادهاند، اگرچه امروز بسیاری از حرفهها، با رنگ و لعاب مدرنیته، محو شدهاند یا در حال محو شدن هستند.
چند دهه پیش تر، شغلی وجود داشت که حالا از فهرست مشاغل حذف شده است، چینیبندزن، شغلی که امروز از آن خاطرهای در حد یک بیت مانده است.
در گذشته بخش عمدهای از ظروف منازل مانند کاسه، بشقاب، قوری و ... از جنس چینی بود. این چینیها به تلنگری بند بودند و در اثر ضربهای خفیف میشکستند و زنان خانه، تکههای شکسته چینی را تا آمدن چینی بند زن نگه میداشتند.
چینی بند زن هر از چند گاهی میآمد و در مدت کوتاهی اهالی محل متوجه محل حضور او میشدند. فارس نیز که در زمینه مشاغل قدیمی از پیشینهای قدرتمند برخوردار است، روزگاری شاهد این صنعتگران بود.
مسئول آموزش توسعه و ترویج معاونت هنرهای سنتی و صنایع دستی فارس در این خصوص گفت: چینی بندزنی حرفهای بود که با ورود ظروف پلاستیکی که تحت عنوان ملامین، به زندگی خانوادهها وارد شده بود، محو شد.
ارژنگ ربیعی گفت: چینیبندزنی حرفهای کوچه بازاری تلقی میشد که با زندگی و احساسات مردم آمیخته بود.
وی ادادمه داد: از آنجا که چینی در شمار ظروف گرانقیمت به شمار میرفت، بعد از شکسته شدن مورد مرمت قرار میگرفت و به همین دلیل حرفه بند زنی به وجود آمد و رونق گرفت.
ربیعی با بیان اینکه در برخی فرهنگها به چینی بندزن، چیلانگر نیز گفته میشود، ادامه داد: ابزار چینی بندزن بسیار ساده بود و شامل مته، کمان کوچک، چسب مخصوص، تسمههای باریک و ... میشد. چسب مورد نیاز نیز از ترکیب آهک و سفیده تخم مرغ به دست میآمد. این چسب به لبههای شکسته ظروف زده میشد و پس از 10 دقیقه با مهارت خاصی قطعات به هم چسبانده میشدند.
این کارشناس صنایع دستی، اعتقاد دارد که ماشینی شدن زندگی امروزی و رشد مصرف گرایی از جمله دلایل اصلی انقراض برخی مشاغل است.
او ادامه داد: مدرن گرایی چنان با سرعت در جامعه ما حرکت میکند که خیلیها مجبور شدهاند، از شغل آبا و اجدادیشان دست بکشند. این افراد به ناچار مشاغل دیگری را انتخاب میکنند که تولیدی و خدماتی نیستند. در گذشته بیشتر مشاغل ایرانیان به نوعی با هنر و صنعت در ارتباط بود و به صورت تجربی از نسلهای قدیمی خانواده به فرزندان منتقل میشد.
ربیعی شغل افراد هر دوره را در رفتار و فرهنگشان موثر دانست و گفت: برخی از مشاغل به گونهای در تار و پود جامعه تنیده شده که حتی ضربالمثلها و فرهنگ عامه نیز از آنها نشأت گرفته است. اشتغال امروزه تنها یک راه برای درآمدزایی و گذران زندگی محسوب میشود، اما در گذشته این طور نبوده است.
وی بر اهمیت فرهنگ در زندگی پیشینیان تاکید و اضافه کرد: هنوز در گوشه و کنار محلههای قدیمی، کسانی هستند که به همان شیوه گذشته کار میکنند و خدماتی به مردم ارائه میدهند که دیگر کمتر میتوان نشانهای از آن در دل شهرها پیدا کرد.
ربیعی ادامه داد: در همان محلههای قدیمی هم که روزگاری محل کسب و کار درودگران و آهنگران و نمد مالان و .... بود، حالا دیگر نشانههای یادگار از آن روزها کمرنگ شده است.
به گزارش ایسنا، آنها که اندکی گذشته را بهخاطر داشته باشند، میدانند که بند زدن چینی تنها مختص ظروف شکسته نبود، قهوهچیهای قدیمی و زنان با تجربه، قوریهای چینی گل قرمز خود را که در آن زمان بسیار گرانقیمت و ارزشمند بود و معمولا استفاده زیادی نیز داشت را قبل از استفاده، بند میزدند تا استحکام آنها بیشتر شود.
کارشناس صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی فارس البته گفت: آثاری از این شغل فراموش شده هنوز در برخی شهرستانهای فارس وجود دارد.
ربیعی با اشاره به حضور و فعالیت سیدمحمود حسینی، گفت: حسینی یکی از بازماندگان حرفه چینی بندزنی است.
بهگزارش ایسنا، دفتر خاطرات چینیبندزنها، هنوز خاطرات افرادی نظیر مرحوم سید عبدالله مرتضوی، مرحوم سید جعفر موسوی، سید نبی و سید عبدالله را بهخاطر دارند و سید محمود حسینی، پیرمرد 60 سالهای که هنوز اصالتش را فراموش نکرده است.
مردم شیراز، خصوصا آنها که در محلههای قدیمی این شهر زندگی میکردند، هنوز خاطرات چینیهایی که مرحوم مشهدی محمد و محمدصادق و .... بند زدهاند را در خاطر دارند.