کانونهای مساجد به عنوان نهادهای فرهنگی، صاحب نفوذ و موثر در کشور با محوریت توسعه ارزشهای دینی، مجری برنامههای فرهنگی قابل توجهی در کشور هستند که از مهمترین برنامههای آنها ميتوان از کمک به توسعه فرهنگ کتابخوانی ياد كرد.
در عين حال این روزها اکثر کتابخانههای مساجد در غبار بیتوجهی و فراموشی خاک می خورند و در ارزشگذاریها، جایگاه خود را از دست دادهاند، در حالی که همين کتابخانههای مساجد در روزهاي شكلگيري انقلاب از پررونقترین بخشهای فرهنگی محسوب میشدند و بسياري از انقلابیون از آغوش همين كتابخانهها به مبارزات انقلاب پیوستند.
متاسفانه به رغم تلاشهاي فراوان بانيان کتابخانههای مساجد، اين روزها جایگاه معنوی اين كتابخانهها تا حدود زیادی از دست رفته و اين در حالي است كه كتابخانهها از بخشهای جداناپذیر اکثر مساجد بزرگ يزد مانند مساجد حظیره، رسولیان، فاطمیه و برخوردار بوده و نقش موثري در ارزشگذاری یزد به عنوان دارالعلم و دارالعباده داشتهاند.
در حال حاضر حدود ۱۴ هزار کتابخانه در مساجد کشورمان وجود دارد که از این تعداد نيمي مخزندار و هفت هزار مورد نيز قفسهدار هستند ولي در اين ميان سهم کتابخانههای فعال طي سالهاي اخير به شدت کاهش یافته است.
عدم بروزرساني مانع اصلي پویایی کتابخانههای مساجد
حجت الاسلام «مصطفي گرجی» مدیر ستاد هماهنگی کانون مساجد استان یزد در گفتوگو با خبرنگار ایسنا – منطقه یزد، به مشکلات موجود در رابطه با پویایی کتابخانههای مساجد اشاره و خاطرنشان میکند: متاسفانه کتابخانههاي مساجد از نظر منابع نیازمند بروز شدن و بازیابی هستند و از سوی دیگر مشکلاتی مانند نبود نیروی انسانی برای ایجاد حلقههای بین مساجد و کتابخانهها وجود دارد که منجر به طولانی شدن فرآیند پویایی کتابخانههای مساجد شده است.
وي با بیان این که هر ساله کانون مساجد کشور و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی منابعی را برای کتابخانههای مساجد ارسال میکند، میگوید: به تازگي نیز مجموعه کتابهايي به ارزش ریالی بیش از 50 میلیون ریال برای کتابخانههای مساجد استان ارسال شده اما با توجه به این که کتابخانههای مساجد در انواع باز و مخزندار هستند، نیازمند مخاطبشناسی و جزئیتر شدن در موضوعات هستند.
گرجي اضافه میکند: کتابخانههای باز که بعضاً دارای چندین و حتی یک قفسه کتاب هستند، باید بروز شوند و بخشهایی مانند کودک و نوجوان نیز علاوه بر کتب تخصصی قرآنی به این بخشها اضافه شوند.
جوانسازی ائمه جماعات راه احیای کتابخانههای مساجد
این مسئول موضوع جوانسازی ائمه جماعات و هيئت امنا مساجد و همراهی آنها در احیای کتابخانههای مساجد و برنامههای فرهنگی را نيز حادز اهميت ميداند و میگوید: زماني كه ساختار مساجد از منابع انساني متخصص، متعهد و با انگيزه در مسائل فرهنگي غني شود، میتوان از ظرفیت فرهنگی آنها نیز بهرمند شد اما در صورت عدم همراهی متوليان مسجد شامل ائمه جماعات، هيئت امنا، خادمين و مردم، ظرفیت مساجد در این موارد مغفول خواهد ماند.
وی در خصوص فعاليت پوياي كانونهاي فرهنگي و هنري مساجد نيز میگوید: در حوزه فعاليتهاي فرهنگي هنري كانونهاي مساجد نيازمند پالايش در ساختار منابع انساني و محتواي متناسب با نياز مخاطب امروزي كانونها هستيم كه گامهاي مثبتي در اين راستا برداشته و نيروهاي جوان و با انگيزهاي را براي فعاليتهاي موثر فرهنگي هنري كانونهاي مساجد با هماهنگي و همراهي ائمه جماعات و هيئت امنا انتخاب كردهايم كه اميدوار شاهد اتفاقات خوبی در اين مورد باشیم.
گرجی با اشاره به مساجد به عنوان یکی از مهمترین خواستگاههای فرهنگی و اجتماعي مسلمانان، تصریح میکند: مساجد از ابتدای اسلام تاکنون کاربریهای متنوع فرهنگي و اجتماعي داشتهاند که متاسفانه امروز بخشهاي مهم اين رسالت و ظرفیت مغفول مانده و کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
برگزاری بیش از 7000 برنامه فرهنگی در كانونهاي مساجد
مدیر ستاد هماهنگی کانون مساجد استان با اشاره به تاثیر کسب عنوان «یزد، پایتخت کتاب ایران» در فعالیت و پویایی کتابخانههای مساجد، اظهار میکند: کانونهاي مساجد استان یزد در سال جاری فعالیتهایی فرهنگی متعددي را در حال انجام دارند به طوری که از مجموع 810 کانون فرهنگي فعال در مساجد استان، 600 كانون آنها ميزبان برگزاری بیش از هفت هزار برنامه فرهنگی در فصل تابستان هستند.
وی از برگزاري دورههاي نويسندگي در پنج کانون فرهنگی مساجد استان خبر ميدهد و تصریح میکند: یکی از گام های موثر كانونهاي فرهنگي هنري مساجد در استان یزد به عنوان پایتخت کتاب ایران، برگزاری دورههای «از خاطره تا داستان نویسی» است که تاکنون پذيراي 100 نوجوان یزدی علاقمند به نويسندگي بوده است.
حجت الاسلام گرجی از ديگر فعاليتهاي حوزه كتاب و كتابخواني به برگزاری تورهای کتابگردی کانونهاي فرهنگي هنري مساجد یزد اشاره و بیان میکند: این توربوکها با هدف آشنایی و ترويج فرهنگ كتاب و کتابخوانی در استان در حال برگزاريست.
وي با اشاره به اجرای طرح سراسری شنبههای با کتاب در یزد اظهار میکند: هرچند این طرح به صورت سراسری اواخر سال گذشته اجرايي شد اما در یزد همچنان فراگیر نشده و شاید تنها 10 مسجد در حال اجرای این طرح هستند.
اين مسئول در پايان اضافه میکند: البته مدت زیادی از اجرای این طرح نمیگذرد و اقدامات موثری براي فراگیر شدن آن به ویژه در راستای توسعه فرهنگ کتابخوانی و مطالعه در یزد در دست انجام است.