هنگامی که فرشتگان عذاب بر قوم لوط نزد حضرت ابراهیم علیه السلام آمدند، ایشان، آنها را نشناخت، و، چون مهمان بودند، پذیرایی خوبی از سوی حضرت ابراهیم ترتیب داده شد؛ قرآن در این باره می‌فرماید: «وَلَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُنَا إِبْرَاهِیمَ بِالْبُشْرَى قَالُوا سَلَامًا قَالَ سَلَامٌ فَمَا لَبِثَ أَنْ جَاءَ بِعِجْلٍ حَنِیذٍ.»
فرستادگان ما برای ابراهیم بشارت آوردند؛ گفتند: «سلام!» (او نیز) گفت: «سلام!» و طولی نکشید که گوساله بریانی (برای آنها) آورد.
به گزارش تابناک همدان از شفقنا، در احادیث امامان نیز تاکید زیادی بر گرامیداشت مهمان امده که بشرح زیر است:
«پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
لاخَیرَ فی مَن لایُضیفُ.
کسی که مهمان دعوت نمی‌کند (مهمانی نمی‌کند) خیر و امیدی در وجود او نیست.
وَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ أَکْرَمَ اَلضَّیْفَ فَقَدْ أَکْرَمَ سَبْعِینَ نَبِیّاً وَ مَنْ أَنْفَقَ عَلَى اَلضَّیْفِ دِرْهَماً فَکَأَنَّمَا أَنْفَقَ أَلْفَ أَلْفِ دِینَارٍ فِی سَبِیلِ اَللَّهِ تَعَالَى.
پیغمبر صلّى اللّٰه علیه و آله و سلم فرمود:هر کس مهمان را گرامى بدارد، گویا هفتاد پیامبر را گرامى داشته، و کسى که یک درهم براى مهمان مصرف نماید، گویا هزار هزار دینار در راه خدا مصرف کرده است.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُوسَى عَنْ ذُبْیَانَ بْنِ حَکِیمٍ عَنْ مُوسَى اَلنُّمَیْرِیِّ عَنِ اِبْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ: رَأَیْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ ضَیْفاً فَقَامَ یَوْماً فِی بَعْضِ اَلْحَوَائِجِ فَنَهَاهُ عَنْ ذَلِکَ وَ قَامَ بِنَفْسِهِ إِلَى تِلْکَ اَلْحَاجَةِ وَ قَالَ نَهَى رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَنْ أَنْ یُسْتَخْدَمَ اَلضَّیْفُ.
کافى-ابن ابى یعفور گفت مهمانى خدمت حضرت صادق بود از جا حرکت کرد که کارى انجام دهد. امام صادق علیه السّلام او را بازداشت و خودش از جاى حرکت کرده تا آن کار را انجام دهد فرمود پیغمبر نهى فرموده از اینکه مهمان را بخدمت گمارند.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ اَلْهَیْثَمِ بْنِ أَبِی مَسْرُوقٍ عَنْ یَزِیدَ بْنِ إِسْحَاقَ شَعِرٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: اَلْمَکَارِمُ عَشْرٌ فَإِنِ اِسْتَطَعْتَ أَنْ تَکُونَ فِیکَ فَلْتَکُنْ فَإِنَّهَا تَکُونُ فِی اَلرَّجُلِ وَ لاَ تَکُونُ فِی وَلَدِهِ وَ تَکُونُ فِی اَلْوَلَدِ وَ لاَ تَکُونُ فِی أَبِیهِ وَ تَکُونُ فِی اَلْعَبْدِ وَ لاَ تَکُونُ فِی اَلْحُرِّ قِیلَ وَ مَا هُنَّ قَالَ صِدْقُ اَلْبَأْسِ وَ صِدْقُ اَللِّسَانِ وَ أَدَاءُ اَلْأَمَانَةِ وَ صِلَةُ اَلرَّحِمِ وَ إِقْرَاءُ اَلضَّیْفِ وَ إِطْعَامُ اَلسَّائِلِ وَ اَلْمُکَافَأَةُ عَلَى اَلصَّنَائِعِ وَ اَلتَّذَمُّمُ لِلْجَارِ وَ اَلتَّذَمُّمُ لِلصَّاحِبِ وَ رَأْسُهُنَّ اَلْحَیَاءُ.
حسین بن عطیه گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: مکارم ده چیز است، اگر میتوانى آنها را داشته باش، زیرا گاهى شخصى آنها را دارد و فرزندش ندارد و گاهى در فرزند هست و در پدرش نیست، و گاهى در برده هست و در آزاد نیست، عرض شد: آنها چه هستند؟ فرمود: نومیدى حقیقى (از آنچه دست مردم است) و راستى زبان و اداء امانت وصله رحم و پذیرائى از مهمان و غذا دادن بسائل (کسى که از او غذا طلبد) و جبران نیکى‌هاى و مراعات حق همسایه و مراعات حق رفیق و سر همه مکارم (افضل و عالیتر از همه) حیا و شرم است (زیرا کسى که در برابر خالق و مخلوق شرم داشته باشد، همه این مکارم را انجام میدهد و همان خصلت حیا بر تمام این مکارم داعى و باعث مى‌شود).
فرستادگان ما برای ابراهیم بشارت آوردند؛ گفتند: «سلام!» (او نیز) گفت: «سلام!» و طولی نکشید که گوساله بریانی (برای آنها) آورد.
به گزارش تابناک همدان از شفقنا، در احادیث امامان نیز تاکید زیادی بر گرامیداشت مهمان امده که بشرح زیر است:
«پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
لاخَیرَ فی مَن لایُضیفُ.
کسی که مهمان دعوت نمی‌کند (مهمانی نمی‌کند) خیر و امیدی در وجود او نیست.
وَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ أَکْرَمَ اَلضَّیْفَ فَقَدْ أَکْرَمَ سَبْعِینَ نَبِیّاً وَ مَنْ أَنْفَقَ عَلَى اَلضَّیْفِ دِرْهَماً فَکَأَنَّمَا أَنْفَقَ أَلْفَ أَلْفِ دِینَارٍ فِی سَبِیلِ اَللَّهِ تَعَالَى.
پیغمبر صلّى اللّٰه علیه و آله و سلم فرمود:هر کس مهمان را گرامى بدارد، گویا هفتاد پیامبر را گرامى داشته، و کسى که یک درهم براى مهمان مصرف نماید، گویا هزار هزار دینار در راه خدا مصرف کرده است.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُوسَى عَنْ ذُبْیَانَ بْنِ حَکِیمٍ عَنْ مُوسَى اَلنُّمَیْرِیِّ عَنِ اِبْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ: رَأَیْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ ضَیْفاً فَقَامَ یَوْماً فِی بَعْضِ اَلْحَوَائِجِ فَنَهَاهُ عَنْ ذَلِکَ وَ قَامَ بِنَفْسِهِ إِلَى تِلْکَ اَلْحَاجَةِ وَ قَالَ نَهَى رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَنْ أَنْ یُسْتَخْدَمَ اَلضَّیْفُ.
کافى-ابن ابى یعفور گفت مهمانى خدمت حضرت صادق بود از جا حرکت کرد که کارى انجام دهد. امام صادق علیه السّلام او را بازداشت و خودش از جاى حرکت کرده تا آن کار را انجام دهد فرمود پیغمبر نهى فرموده از اینکه مهمان را بخدمت گمارند.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ اَلْهَیْثَمِ بْنِ أَبِی مَسْرُوقٍ عَنْ یَزِیدَ بْنِ إِسْحَاقَ شَعِرٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: اَلْمَکَارِمُ عَشْرٌ فَإِنِ اِسْتَطَعْتَ أَنْ تَکُونَ فِیکَ فَلْتَکُنْ فَإِنَّهَا تَکُونُ فِی اَلرَّجُلِ وَ لاَ تَکُونُ فِی وَلَدِهِ وَ تَکُونُ فِی اَلْوَلَدِ وَ لاَ تَکُونُ فِی أَبِیهِ وَ تَکُونُ فِی اَلْعَبْدِ وَ لاَ تَکُونُ فِی اَلْحُرِّ قِیلَ وَ مَا هُنَّ قَالَ صِدْقُ اَلْبَأْسِ وَ صِدْقُ اَللِّسَانِ وَ أَدَاءُ اَلْأَمَانَةِ وَ صِلَةُ اَلرَّحِمِ وَ إِقْرَاءُ اَلضَّیْفِ وَ إِطْعَامُ اَلسَّائِلِ وَ اَلْمُکَافَأَةُ عَلَى اَلصَّنَائِعِ وَ اَلتَّذَمُّمُ لِلْجَارِ وَ اَلتَّذَمُّمُ لِلصَّاحِبِ وَ رَأْسُهُنَّ اَلْحَیَاءُ.
حسین بن عطیه گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: مکارم ده چیز است، اگر میتوانى آنها را داشته باش، زیرا گاهى شخصى آنها را دارد و فرزندش ندارد و گاهى در فرزند هست و در پدرش نیست، و گاهى در برده هست و در آزاد نیست، عرض شد: آنها چه هستند؟ فرمود: نومیدى حقیقى (از آنچه دست مردم است) و راستى زبان و اداء امانت وصله رحم و پذیرائى از مهمان و غذا دادن بسائل (کسى که از او غذا طلبد) و جبران نیکى‌هاى و مراعات حق همسایه و مراعات حق رفیق و سر همه مکارم (افضل و عالیتر از همه) حیا و شرم است (زیرا کسى که در برابر خالق و مخلوق شرم داشته باشد، همه این مکارم را انجام میدهد و همان خصلت حیا بر تمام این مکارم داعى و باعث مى‌شود).
