اخیرا با پدیده ای در سطح عمومی کشور و بطور خاص در استان خوزستان، بویژه با رواج دانشگاههای پولی و صدور مدرک به مثابه کالا، روبرو هستیم که افرادی بدون داشتن مدرک دکترا، خود را "دکتر" خطاب می کنند یا برخی افراد متملق، با قصد بهره برداری های شخصی و نزدیکی با عده ای از افراد که از قدرت یا ثروت و مکنتی برخوردارند، از چنین عناوینی برای آنها استفاده می کنند.
توجیه بسیاری از افراد برای استفاده از چنین عناوینی، اینست که آنها چند واحد درسی مقطع دکتری را گذرانده و تنها مرحله نوشتن تز(رساله دکتری) یا دفاع از تز باقی مانده و بنابر ابتکار من در آوردی این افراد، می توان به آنها عنوان "دکتر" را خطاب نمود، در حالیکه با اندکی آشنایی با قواعد جاری در دانشگاهها و همینطور قوانین آموزشی چنین توجیهاتی، بجز مهمل بافی معنای دیگری ندارند. اگر از هریک از این افراد که داعیه دار پرطمطراق دکتری هستند بپرسید فرق phd student با phd candidate یا doctral candidate چیست، پاسخش را نمی دانند! برخی ها هم که اصلا به این مقطع تحصیلی حتی در دانشگاههای پولی ورود نکرده و ملتمس دعای استفاده از این عناوینند.
بسیار در محافل و سخنرانی ها و جلسات می شنویم یا در خبرها می خوانیم که دکتر فلانی گفت، دکتر فلانی بیانیه داد، دکتر فلانی مصاحبه کرد، در حالیکه هم خودِ آن افراد و هم گوینده چنین خطابی می دانند که دروغ می گویند و هم خودشان و هم جامعه را به سُخره گرفته اند.
متاسفانه این حد از حرص و نئشگی و رفتار التماس گونه برای خطاب قرارگرفتن تحت چنین عناوینی اگرچه شاید
سویه های روانشناختی نیز داشته باشد اما به کالایی و پولی شدن تحصیلات دانشگاهی و البته مدرک گرایی در جامعه ما مرتبط است.
جالب آنکه بسیاری از اساتید دانشگاه که سالهاست بطور رسمی و قانونی به این عناوین نائل آمده اند اصراری به استفاده از چنین القابی ندارند و اصلا برایشان مهم هم نیست و اساسا شخصیت فرهنگی و اجتماعی خود را به مدرک دانشگاهی وابسته نمی دانند اما متاسفانه با رواج انواع و اقسام دانشگاههای پولی و صدور مدارک فله ای، فرهنگِ خودخطابیِ دروغین با فرهنگ تملق عده ای دیگر پیوند خورده و فرهنگ تحصیلات آ‌کادمیک را در کشور به سخره گرفته است.
در چنین شرایطی است که حتی افرادی با تمسک به مدارک جعلی و ساختگی و استفاده از عناوین دانشگاهی قصد ورود به مجلس می کنند و مانند آنچه درباره نماینده تفرش روی داد رسوایی هایی نیز به بار می آید.
همه اینها در حالی است که استفاده دروغین از عناوین علمی و دانشگاهی طبق قانون جرم است؛
ماده واحده مصوبه مجلس مورخ ۱۳۸۸/۱۲/۲۵ ـ استفاده از عناوین علمی دکتر، مهندس و مانند اینها که شرایط اخذ آن مطابق قوانین و مقررات مربوط تعیین می‌گردد توسط هر فرد برای خود مستلزم داشتن مدرک معتبر از مراکز علمی و دانشگاهی داخلی و یا خارجی مورد تأیید رسمی وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌باشد. مرتکبین استفاده غیر مجاز از عناوین علمی مذکور به مجازات ماده (556) فصل هشتم کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی محکوم خواهندشد.
طبیعی است تا پیش از دفاع از رساله دکتری و پذیرش آن از سوی هیئت داوران و در نهایت صدور دانشنامه دکتری از سوی مرکز دانشگاهی معتبر و مورد تایید وزارت علوم، استفاده از چنین عنوانی نه تنها جرم است بلکه خلاف اخلاق شهروندی و اجتماعی است و بهتر است افراد آنقدر به خود و داشته هایشان متکی باشند که نیازی نباشد برای اثبات خود به چنین شیوه های دست بزنند و باور کنند که شخصیت انسانی و فرهیختگی اجتماعی، الزاما هیچ رابطه و نسبت ضروری با مدرک دکتری داشتن ندارد و برعکس استفاده دروغین از عناوین، عکس این گزاره را اثبات خواهد کرد.
مردم نیز خوبست به چنین مواردی توجه کنند که اصرار و التماس افراد برای بهره مندی از چنین عناوینی نشانه فرهیختگی و بزرگی آن افراد نیست بلکه سویه هایی از رفتارهای غیرهنجارین و خلاف را به اذهان متبادر می کند.
در پایان توصیه می کنیم هرگاه احساس کردید فردی به دروغ از چنین عناوینی استفاده و به شعور شما توهین می کند از او بپرسید؛ عنوان تز دکترایش چیست و در چه تاریخی و در کدام دانشگاه جلسه دفاع او برگزار شده و دانشنامه دکترایش در چه تاریخی صادر شده است.
