بیش از یک دهه ازافزایش غیرقابل پیش بینی مهاجرت اقوام مختلف به کرج میگذرد اما این کلانشهر برغم تنوع فرهنگی و قومیتی ، همچنان فاقد اِلِمان و نماد فرهنگی است . هرچند طی سال های گذشته تلاش هایی برای معرفی المان فرهنگی کرج صورت گرفته ولی این تلاش ها نتیجه بخش نبوده و خروجی رضایت بخشی نداشته است.
امروزه بسیاری از شهرهای مهم در کشورهای مختلف صاحب اِلِمان فرهنگیِ خاص خود هستند که این اِلِمان به نوعی نماد این شهرها محسوب میشود وبخشی ازویژگیهای فرهنگی ، تاریخی ،اجتماعی و ... آنها را منعکس می کند.
این امر در خصوص بسیاری از شهرهای ایران نیز صادق است به طوری که بسیاری از شهرهای کشور از سال ها پیش ِالِمان فرهنگی خاص خود را دارند و از طریق این نمادها در میان مردم شناخته شده اند.
بسیاری از اِلِمانهای فرهنگی با تاریخ، فرهنگ، تمدن و پیشینه شهرها در ارتباط هستند و از قدمت بعضی از آنها سالها میگذرد، به عنوان مثال برج آزادی اِلِمان شهر تهران است، ضمن اینکه برج میلاد نیز از چند سال قبل به عنوان نشانه تهران مدرن شناخته شده میشود.
متاسفانه در میان شهرهای کوچک و بزرگ کشور که در حال حاضر المان فرهنگی خاص خود را دارند، کلانشهر کرج همچنان بدون نماد فرهنگی به حیات خود ادامه می دهد.
هر چند کلانشهر کرج از چند دهه قبل به دلایل مختلف از جمله نزدیکی به پایتخت و وجود مراکز صنعتی و تولیدی مورد توجه اقوام مختلف قرار گرفته و بخشی از جمعیت این اقوام به دلایل یاد شده و برخی دلایل دیگر، کرج را برای ادامه زندگی به صورت موقت یا دائم انتخاب کردهاند، ولی هنوز در این شهرستان نماد فرهنگیای که بتواند این اقوام را همسو و هم جهت کند تعریف نشده است.
شاید در وهله اول به نظر بیاید که به دلیل وجود اقوام مختلف در کرج، این کلانشهر نیازی به داشتن یک اِلِمان فرهنگی ندارد، اما این طرز تفکر بسیار غلط است، زیرا از آنجایی که فرهنگ یک مقوله زیربنایی و تعیین کننده است، ایجاد یک نماد فرهنگی در شهرهایی که اقوام مختلف در آنها ساکن هستند ضروری به نظر می رسد.
نبود یک نماد واحد برای شهرستان کرج موجب طرح مسائلی غیر واقعی برای مرکز استان البرز شده است، به صورتی که برخی از مسئولان تلاش دارند تا کرج از زیر سایه این چهره غیر واقعی رها سازند.
به عنوان نمونه چندی پیش محمد تقی ایران فرماندار کرج در دیدار با مدیران احزاب فعال در استان البرز گفته بود: برخلاف آنچه از سوی برخی سیاه نمایی میشود، کرج شهر بیهویتی نیست، بلکه به واسطه حضور اقوام مختلف از کشور، شهری پرهویت است که باید این هویتهای گوناگون به یک گفتمان مشترک تحت عنوان هویت "کرجی" برسند.
بسیاری از شهرهای ایران دارای اِلِمان فرهنگی هستند از جمله "برج آزادی" تهران، "پل معروف" اهواز و "شاه چراغ "شیراز. بنابراین لازم است برای کرج نیز همانند بسیاری از شهرهای کشوراِلِمان فرهنگی مناسبی تعریف و اجرایی شود.
تا کنون، سد کرج به عنوان اِلِمان این کلانشهر مطرح بوده درحالیکه این سد نمیتواند اِلِمان فرهنگی کرج باشد زیرا نه در شهر کرج قرار دارد و نه با موضوع فرهنگ در ارتباط است.
وجود اقوام مختلف در کرج، ضرورت ایجاد و احداث اِلِمان فرهنگی برای این کلانشهر را افزایش میدهد و وجود چنین اِلِمانی در به وجود آمدن پیوست فرهنگی مورد نیاز برای این کلانشهر تاثیر قابل توجهی دارد.
بدون شک تحقق پیوست فرهنگی در کلانشهر کرج به کاهش مشکلات اجتماعی این کلانشهر کمک شایانی میکند و باعث میشود که برغم وجود تفاوتهای فرهنگی و قومیتیِ ، یک هماهنگیِ فرهنگی دراین شهر شکل بگیرد.
البته نباید فراموش کرد چندسالی است که تلاشهایی برای ایجاد اِلِمان فرهنگی در کرج انجام گرفته و طبق اطلاعات دریافت شده برای ایجاد المان فرهنگی کرج مطالعاتی انجام و پیشنهاداتی مطرح شده که باید در کمیته ای به همین نام بررسی شود .
بدون شک درصورت تصویب هریک از طرح های پیشنهادی عملیات ساخت این المان باید در کوتاه ترین زمان ممکن آغاز شود چراکه تعلل دراین زمینه به هیچ وجه قابل توجیه نیست .
یکی از وظایف بسیار ضروری مسئولان ذیربط، به ثمر رساندن اقدامات و مطالعات صورتگرفته دراین زمینه است تا در آینده نزدیک شاهد ایجاد یک اِلِمان فرهنگی بسیار مطلوب برای کرج باشیم.
اِلِمان فرهنگی کرج باید منطبق با شرایط فرهنگی و اجتماعی این کلانشهر باشد و در عین حال از تنوع قومیتیِ آن نیز حکایت کند زیرا تنها در این صورت است که کرج صاحب اِلِمان فرهنگیِ مناسب میشود.
از سوی دیگر استان شدن البرز، ضرورت ایجاد اِلِمان فرهنگی را افزایش داده به همین دلیل مسئولان باید با جدیت بیشتری درراستای اجرایی شده این طرح گام بردارند.
کرج سالها به عنوان شهری "خوابگاهی" مورد توجه بوده، به این معنا که درصد قابل توجهی از جمعیت ساکن در آن، این شهر را فقط بخاطر نزدیکی به تهران و به امید پیدا کردن شغل مناسب در پایتخت برای زندگی انتخاب کرده بودند.
اما واقعیت این است که این کلانشهر در طول سال های گذشته توانسته جایگاه خود را مانند سایر شهرها پیدا کند و از حالت "خوابگاهبودن" خارج شود که این امر موفقیت بزرگی برای این کلانشهر محسوب میگردد.
حال که کرج از حالت "خوابگاهی" خارج شده، ضرورت ایجاد اِلِمان فرهنگی برای آن بیش از پیش احساس میشود و وجود چنین اِلِمانی به شکلگیریِ هویت فرهنگی در این کلانشهر کمک شایانی میکند.
به وجود آمدن هویت فرهنگی برای کلانشهر کرج موجب ایجاد احساس تعلق خاطر به کرج در میان اقوام مختلف ساکن در آن میشود و پس از شکلگیریِ این احساس، آنها بیش از قبل در قبال وظایف شهروندیِ خود احساس مسئولیت و تعهد خواهند کرد که این امر به نوبه خود موجب کاهش مشکلات فرهنگی و اجتماعیِ این کلانشهر خواهد شد.
طی دهههای اخیر به دلایل مختلف از جمله عدم نظارتهای اصولی، کرج در بسیاری از زمینهها تغییرات منفیِ لجامگسیختهای داشته درحالیکه در صورت ایجاد احساس تعلق خاطر در میان اقوام مختلف ساکن در این کلانشهر، شاهد کاهش اثرات منفی برخی تغییرات و شکلگیریِ تغییرات مثبت و کارآمد خواهیم بود.
: اِلِمان فرهنگی باید به گونهای طراحی و ایجاد شود که موجب پیوست فرهنگی میان همه اقوام ساکن در کرج شود و آنها را بیش از پیش به هم پیوند زند.
بسیاری از ساکنان کرج که از اقوام مختلف هستند، سالها در این کلانشهر زندگی کردهاند اما به دلیل نبودن هویت فرهنگی، همچنان خود را با کرج بیگانه میدانند درحالیکه در صورت ایجاد اِلِمان فرهنگی، هویت فرهنگی نیز کمکم شکل خواهد گرفت.
نویسنده: امیر توحید فاضل