سرزمین ایران مملو از انواع معطر برنج است؛ حدود 80 درصد از برنج کشت شده مربوط به دو استان شمالی، گیلان و مازندران در نزدیکی دریای خزر است؛ علاوه بر استانهای شمالی کشور، این محصول غنی، در سایر استانها نیز کاشته میشود؛ برنج عنبربو محصول استانهای خوزستان، ایلام( شهرستان سیروان) ، اصفهان، خراسان رضوی و فارس است.
برنج عنبربو شهرستان سیروان برخلاف برنج سایر نقاط، طبع گرم دارد و با توجه به اینکه ریشهی بسیاری از بیماریهای جسمی و حتی بیماریهای روانی، مصرف خوراکیهای سرد است، این برنج میتواند در کاهش این دردها مفید باشد؛ طعم این برنج باعث شده که خوردن آن حتی بدون هیچ خورشت یا افزودنی دیگر واقعا لذت بخش باشد؛ عطر استثنایی این برنج خوش طعم، همه را شگفت زده میکند.
خشکه کاری میزان مصرف آب را به طور چشمگیری کاهش میدهد
علیرغم اینکه سالهای سال از کاشت برنج( عنبربو) در شهرستان سیروان میگذرد اما چند سالی است که به دلیل خشکسالیهای متوالی آب رودخانه سرابکلان کاهش یافته و بیشتر کشاورزان مجبور هستند به علت کمبود آب برخلاف میل باطنی از کاشت این برنج، خودداری کنند.
با توجه به محدودیت منابع آب، معرفی شیوههایی از کشت و آبیاری که میزان مصرف آب را کاهش میدهد بسیار ارزشمند بوده و کشت مستقیم برنج به روش خشکه کاری یکی از این روشها است؛ در روش خشکه کاری برنج را مثل گندم در زمین خشک کشت و به طور میانگین روزانه ۲ ساعت و به صورت قطرهای آبیاری کرده؛ در حالی که در روش سنتی آبیاری برنج به صورت غرقابی ۳ ماه کامل آبیاری میشود.
کشت برنج به صورت خشکه کاری، نیازمند توجه و حمایت مسوولین است
حسن قادری کشاورز شالیکار سیروانی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ایلام، گفت: کاشت برنج در واقع از پدرم به من به ارث رسیده و حدود 15 سال است که مشغول به کاشت برنج هستم و سالانه نزدیک به 10 تن برنج برداشت میکنم.
وی افزود: ما به روش غرقابی برنج را کشت میدهیم و روش خشکه کاری را در شهرستان سیروان امتحان نکردهایم اما در شهرستان دهلران که با این روش برنج کاشته بودند تمام محصولاتشان توسط پرندگان خورده شده بود؛ برای اجرای این نوع کشت نیاز به توجه و حمایت ویژه مسوولین داریم.
این شالیکار سیروانی ادامه داد: از جهاد کشاورزی شهرستان سیروان تقاضا داریم که توجه بیشتری به کشاورزان داشته باشد؛ 6 سال پیش من و جمعی از کشاورزان به اداره کشاورزی برای کانال کشی جویهایمان درخواست کتبی دادیم اما همچنان رسیدگی در این زمینه صورت نگرفته است.
قادری گفت: جهاد کشاورزی تنها کود در اختیار کشاورزان قرار میدهد که آن را هم به سختی میتوانیم تحویل بگیریم؛ انتظار داریم که جهاد کشاورزی توجه و نظارت بیشتری به ما کشاورزان داشته باشد.
مجبور هستیم کود را به صورت آزاد خریداری کنیم
حسین رنجبر دیگر شالیکار سیروانی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ایلام، گفت: حدود 7 سال است که به روش غرقابی برنج میکارم و سالانه حداکثر 5 تن از زمینهای خود برنج برداشت میکنم؛ افزایش قیمت ادوات کشاورزی، افزایش اجاره بها ماشینهای کشاورزی تنها گوشهای از مشکلات کشاورزان است.
وی افزود: حدود 6 سال است که کشاورزی میکنم و آن طور که باید از اداره جهاد کشاورزی شهرستان، توجه و نظارت کافی ندیدهام؛ تنها خدماتی که ارائه میدهند کود کشاورزی یارانهای است که آن هم کفاف نیازمان را نمیدهد و ما مجبور هستیم کود را به صورت آزاد خریداری کنیم.
اکثر مردم در شهرستان سیروان برنجکار و کشاورز هستند
سعید ولیزاده کشاورز شالیکار سیروانی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ایلام، گفت: نزدیک 6 سال است که به کشاورزی مشغول هستم و اکثر مردم در شهرستان سیروان زمین کشاورزی دارند و برنج کار هستند.
وی افزود: مشکلات ما کشاورزان زیاد است؛ ما باید چندین روز منتظر نوبت دهی برای دستگاه کمپاین باشیم تا زمینهایمان را دررو کنیم؛ کود یارانهای که جهاد کشاورزی به کشاورزان میدهد با مشکلاتی رو به رو است و در واقع در زمان درست به ما تحویل داده نمیشود.
سیستم آبیاری خاص خشکه کاری در شهرستان سیروان وجود ندارد
نورالدین فتاحزاده رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سیروان در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس گفت: در شهرستان سیروان حدود 1600 هکتار زمین زیر کشت داریم و 4500 بهره بردار که سالانه 5 هزار تن برنج سفید برداشت میکنند.
وی افزود: روش کشت در سیروان غرقابی است و در واقع روش خشکه کاری در زمینهای شهرستان جوابگو نیست؛ خشکه کاری شرایط خاصی دارد و به علاوه به سیستمهای آبیاری خاص نیاز دارد
که این سیستمهای آبیاری در شهرستان وجود ندارد.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سیروان، گفت: طبق مصوبهی دولت، کاشت برنج به روش غرقابی فقط در دو استان مازندران و گیلان مجاز است و در سایر استانها به علت کم آبی و خشکسالی ممنوع اعلام شده است به همین دلیل کشاورزان باید الگوی کشت خود را تغییر دهند.
کاشت برنج به صورت غرقابی ممنوع است
فتاح زاده افزود: شهرستان سیروان رودخانهها و رودهای فراوان دارد و ما نیز در زمینه تامین آب تا کنون دچار مشکل نشدهایم؛ اما محدودیتهای اعلام شده کلی هستند و استان ایلام نیز جز این محدودیتها قرار دارد.
وی ادامه داد: در زمینه ترویج روش خشکه کاری نه تنها جهاد کشاورزی شهرستان بلکه در کشور نیز به طور گسترده هیچ اقداماتی انجام نشده است؛ در سالهای قبل در شهرستان روش خشکه کاری انجام شده اما با توجه به سختیهای که داشته است، جوابگو نبوده؛ در واقع کشاورزان به این روش معتقد نیستند و از روش غرقابی استفاده میکنند.
فتاحزاده افزود: طبق مصوبهی دولت کاشت برنج به صورت غرقابی ممنوع است و جهاد کشاورزی شهرستان نباید از این کشاورزان حمایت کند اما به دلیل درخواستهای مکرر کشاورزان، جهاد کشاورزی شهرستان سیروان به کشاورزان کود و خدماتی دیگر مثل مشاوره در زمینه کاشت ارائه میدهد.
با خشکه کاری برنج، ساختمان خاک حفظ میشود و کشاورز برای کشت محصول بعدی دچار مشکل نخواهد شد، از طرفی خشکه کاری برنج به ابزار و تجهیزات خاصی نیاز ندارد و روش آبیاری نیز از طریق تناوبی و کم فشار قابل انجام است و مصرف آب را کاهش میدهد./ع
فاطمه فتاحی
فارس