بقعه سید رکن الدین یزدی،بنای آل مظفر

به گزارش تابناک یزد، سید رکن الدین ابوالمکارم محمد قاضی حسینی یزدی فرزند قوام الدین محمد بن نظام از سادات عریضی یزد بود. وی در زمان سلطنت سلطان ابوسعید بهادرخان می زیست و از شیوخ و حکمای آن زمان بود که ابتدا نقابت سادات یزد، نایین و اصفهان را به عهده داشت و بعد به سمت قاضی القضاتی شهر یزد منصوب گردید. او در (732 هجری) به عالم جاودانی شتافت و در مدرسه رکنیه مدفون گردید. در حال حاضر، از این مدرسه فقط بخش اندکی باقی مانده که به بقعه سید رکن الدین معروف است. در این جستار، تلاش شده است تا هنرهای تزئینی، این بنا که یکی از بناهای دوره آل مظفر، شهر یزد است و که از بعد هنری و زیبایی شناسی و همچنین تکنیک ساخت، ارزش بالای دارد، مورد مطالع قرار گیرد. پس از بررسی‌های مقدماتی به کار روی بخش‌های مختلف آرایه‌های معماری این بنا، برای شناخت دقیق مواد و مصالح بکار رفته و همچنین فنون ساخت لایه‌های آن، از آنالیزهای دستگاهی و شیمی تر استفاده گردید که نتیجه این مطالعات، مورد تحلیل قرار گرفته است.
سرزمین یزد در کرانه کویر بزرگ مرکزی ایران، در عین این که از بسیاری مواهب خدادادی محروم و کم نصیب مانده است، به دلیل در بر داشتن مظاهر فرهنگی، یادگارهای تاریخی و حفظ سنن ملی ایران از جمله مهم ترین و پرمایه ترین تجلی گاه های ذوق و هنر ایران به شمار می رود. شهری که اکنون در مرکز ایران با نام یزد خودنمایی می کند، به گواه کتاب های تاریخی، نام هایی چون کث، کثه و ایساتیس داشته است، در فراز و نشیب تاریخ، سلسله های گوناگون وابسته و مستقلی چون آل کاکویه، اتابکان یزد و آل مظفر را دیده و آزموده است .
در این بنا کتیبه های متعددی با تکنیک های مختلف و خطوط مختلف اجرا شده است که نوع تکنیک، نقاشی آبرنگی، گچبری قالبی و گچبری فتیله ای است نوع خط کوفی و ثلث است و موضوع آن آیات و کلمات قرآنی شناسایی است..
تکنیک اجرای نقوش گیاهی و هندسی اجرا شده در بنا (نقاشی آبرنگی، طلاکاری، گچبری قالبی، گچبری فتیله ای است.آرایه های گچی این بنا با سه تکنیک مختلف : قالبی، فتیله ای و برجسته اجرا شده است.با تجربیاتی که استادکاران سنتی در دوره ساخت بنا داشته اند، برای جهت اتصال بهتر آرایه های گچی قالبی به سطح بستر گچی، از چسب سریش استفاده کردند که اکنون پس از هفتصد سال در بیشتر قسمت ها هنوز پا برجا مانده است.طلاکاری در این بنا با دو تکنیک مختلف اجرا شده که در این تکنیک ها از ورق طلا و ورق قلع استفاده شده است.لایه براق طلایی رنگ روی آرایه های گچی قالبی و فتیله ای بقعه سید رکن الدین یک لایه از ورق قلع است.جهت القای جلوه طلا، یک لایه روغن (احتمالاً روغن کمان) ورق قلع اجرا شده است.