طبق سنت هر ساله در ماه مبارک رمضان، دیدار هزاران نفر از دانشجویان و نمایندگان تشکل های دانشجویی با رهبر معظم انقلاب برگزار میشود. دیداری که در آن نمایندگان تشکل های دانشجویی به بیان دغدغه های خود در مورد مسائل دانشگاه و کشور می پردازند.
اگر سخنان رهبری را طی سه سال اخیر بررسی و بازخوانی کنیم در می یابیم که ایشان هرساله در کنار توصیه های اخلاقی خود به دانشجویان و ذکر نکات تاریخی و نکات مرتبط با مسائل روز کشور و پاسخ به بعضی سوالات و صحبت های دانشجویان، توصیههای کارشناسانه و کاربردی هم به تشکلهای دانشجویی در خصوص مسائل دانشگاهی و دانشجویی می کنند. توصیه هایی که باید نصب العین فعالین دانشجویی انقلابی باشد و فعالیتهای پیشروی خود را طبق آن تنظیم کنند.
در این یادداشت و در آستانه دیدار رمضانی امسال رهبری با دانشجویان قصد داریم آن دسته از توصیه های ایشان را که به نظر میرسد کمتر توسط تشکل ها پیاده سازی شده است؛ به صورت خلاصه بازخوانی و به خود یادآوری کنیم؛ زیرا معمولا پس از دیدار همان سال فعالین دانشجویی با شور و حرارت از توجه و عملی کردن به این توصیه ها سخن میگویند اما اینکه در عمل و درزمان یک سال فعالیت چه قدر موفق بوده ایم قابل بررسی و تامل است...
الف) رهبر انقلاب چندمرتبه طی دیدارهای اخیر به بحث مهم و دقیق اثرگذاری هرچه بیشتر تشکلها در محیط دانشگاه پرداخته اند و یکی از الزامات آن را جذب بهتر و بیشتر دانشجویان دانستند. مسئله و دغدغه ای که همیشه تشکل ها با آن دست و پنجه نرم می کنند اما کمتر در آن به موفقیت دست پیدا می کنند. ایشان به صراحت از برخی روشهای غلط جذب مانند اردوی مختلط و کنسرت موسیقی نام بردند و راه درست آن را بیان "حرفهای نو" با استفاده از معارف اسلامی مانند نهج البلاغه و نظایر آن دانستند. راه دیگری که ایشان به ظرافت پیشنهاد دادند و دانشجویان انقلابی در دانشگاه کمتر به آن توجه میکنند؛ استفاده از شیوه های هنری مانند تئاتر، سرود، کاریکاتور و... بود. یکی از دلایل ضعف در این حوزه مربوط به این است که دانشجویان تشکل ها معمولا به دنبال استفاده از برنامه ها و فکرهای قبلی و بعضا کلیشه ای هستند و به خودشان مجال فکر و خلاقیت را نمیدهند. دیگر توصیه رهبری که مرتبط با این موضوع است؛ مقوله "اقناع دلها و تبیین" است که متاسفانه اهمیت زیادی به آن نمیدهیم. گویی انتظار داریم دانشجوی عام دانشگاه هرحرف ما را با هر شیوه و زبانی که می گوییم سریع قبول کند و چشم بگوید! در حالی که اقناع کردن دانشجو ظرافت ها و راه های خاص خود را دارد که باید بادقت و حوصله انتخاب و به کارگرفته شود.
ب) از مباحث پر تکرار گفته شده توسط رهبری "توجه به سبک زندگی ایرانی اسلامی در اندیشه و عمل و تبیین این موضوع" است. مبحثی که بسیار جای کار دارد و برای دوستان دغدغه مندمان همیشه پررنگ و مهم بوده ولی اگر رفتار و سبک زندگی مردم جامعه و به طورمثال دانشجویان را بررسی کنیم متوجه می شویم که در عمل کمتر توانسته ایم فعالیت مفیدی انجام دهیم و بیشتر درگیر کلیشه ها و شعار دادن بوده ایم..!
ج) یکی از توصیه های صریح رهبری به تشکل ها تبیین چند کلید واژه اساسی و اصلی مانند "عدالت"، "آزادی" و "نفی نظام سلطه" بوده است و یکی از راه های تحقق این مهم را بهره بردن از بیانات امام(ره) دانستند. در این خصوص به نظر می آید تلاش درخوری انجام نشده و یا اگر هم تلاشی صورت گرفته واجد شرایطی مانند نحوه ارائه جذاب و شایسته به دانشجو و اقناع مخاطب نبوده است و بیشتر به گفتگو و مباحثه در جمع های محدودتر خود اعضاء تشکل بسنده شده است.
د) مسئله بسیار مهم دیگری که رهبر انقلاب به درستی به آن اشاره کردند و تشکل های دانشجویی در سطح دانشگاه ها متاسفانه از آن غفلت می ورزند کار و پژوهش در حوزه "زن در غرب" است. اکنون که مباحث مربوط به زنان لقلقه زبان بعضی سودجویان در جامعه و به خصوص در بین نسل جوان دانشگاهی ما شده است؛ شایسته است که خواهران انقلابی و دغدغه مند و خلاق در این زمینه همت بیشتری پیشه کنند و شاهد ارائه شایسته و سپس غلبه گفتمان به حق اسلام در مورد "زن" در محیط دانشگاهی باشیم.
ه) یکی از توصیه های قابل تامل رهبری در مورد تزریق امید در دانشگاهها توسط تشکلها بود. ایشان با این توضیح که تشکل ها باید خودشان امیدوار بمانند فرمودند که تشکل ها امید را تزریق کنند و نگذارند جو ناامیدی به وجود بیاید. اگر وضعیت امروز دانشگاه ها و جو غالب آنرا منصفانه بررسی کنیم به اهمیت این توصیه پی می بریم؛ اما اکنون پس از گذشت یک سال، میتوان گفت که تشکل ها در این حوزه عملکرد قابل ملاحظه ای نداشته اند و به صورت عملی و هدف مند این توصیه را واکاوی و اجرایی نکرده اند.
و) ایشان در دیدار رمضانی سال 95، مجموعه های دانشجویی را به "تشکیل یک جبهه واحد ضد آمریکایی-ضد صهیونیستی" در سطح دانشجویان جهان اسلام فراخواندند و پیشنهاد دادند که با استفاده از فضای مجازی کمپین های عمومی دانشجویان مسلمان راه اندازی شود. بعضی اتحادیه ها و تشکل های دانشجویی در این راستا اقداماتی انجام داده اند ولی هنوز در همان ابتدای کار هستند و تا اجرای فرمان رهبری فاصله زیادی دارند.
امید است دانشجویان تشکل های دانشجویی فعال و دغدغه مند با به کارگیری قدرت خلاقیت خودشان و استفاده از تجربیات فعالین قدیمی تر، بتوانند پیش از بیش اقدامات کارسازی در جهت انجام توصیه های استادانه رهبری انجام دهند.
امیررضا بشیری
دبیر سابق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه یزد