توضیح مختصری در باره مراغه
مراغه یكی از قدیمیترین شهرهای ایران و دومین شهر بزرگ استان آذربایجانشرقی میباشد كه در كنار رودخانه زیبای صافی و در مشرق دریاچه ارومیه و بر دامنه جنوبی كوه سهند قرار گرفته است. این شهر با ۲۵۰۰۰۰ نفر جمعیت و ۲۵ کیلومتر مربع مساحت، بزرگترین و پرجمعیتترین شهر استان آذربایجان شرقی پس از کلانشهر تبریز است. واژهٔ مراغه پس از فتح ایران توسط اعراب رایج شده و پیش از ورود اسلام این شهر با نامهایی همچون «افرازهرود»، «افرازروح»، «افراهروز» و «افرازهارود» شناخته میشده که بعدها به «ماراوا»، «ماراغا» و «مراغه» تغییر یافتهاست. و بر همین اساس قدمت شهر مراغه به دوره ماد بر میگردد. شهر مراغه در طول سدههای گذشته، همواره بهعنوان یکی از آبادترین و پرجمعیتترین شهرهای آذربایجان و ایران شناخته میشده و پادشاهان توجه ویژهای نسبت به این شهر داشتهاند. واژهای که امروزه بر این شهر اطلاق میشود، تغییریافتهٔ واژهٔ ترکی «ماراآغا» بهمعنای جایگاه بزرگان است.
جاذبه های طبیعی
سهند عروس كوهستانهای ایران
سهند یكی از بلندترین كوه های آذربایجان و مهمترین كوه آتشفشانی خاموش ایران است كه ارتفاع قابل ملاحظه آن مولود تراكم توف ها و خاكسترهای مواد آتشفشانی است كه در زمان های دور از دل كوه بیرون ریخته است
رشته جبال سهند كه در باورهای آیینی اسطوره شناسی جایگاه برجستهای دارد، رشتهای از جبال البرز است كه در شمال مراغه و از غرب به شرق كشیده شده و بلندترین قله سهند به نام جام داغی به ارتفاع 3710 متر است. این كوه تعداد زیادی قله های آذرین دارد كه بلندی 17 قله آن از 3000 متر تجاوز می كند.
این ارتفاعات قابل ملاحظه و بلند، رطوبت هوای مناطق مجاور را به سوی خود جذب می كند به نحوی كه تا اوایل تیرماه از برف پوشیده شده است و گاهی در دامنه ها و جبهه های شمالی آن، برف از سالی به سال دیگر نیز باقی میماند.
باتوجه به اینکه قسمت اعظم سهند در سال پوشیده از برف است. در صورت برنامهریزی و تعریف زیر ساختهایی چون تلهكابین و پیست اسكیهای مدرن میتوان بخش اعظمی از جهانگردان را به این وادی جذب كرد، سهند را به دلیل انبوهی گیاه و چمن و گل و مرتع، عروس كوهستانهای ایران می گویند زیرا سطح تمام منطقه كوهستان پوشیده از گیاه، چمن، گل و مرتع است. و این امر جلوههای بدیعی از طبیعت را در منظر گردشگران به تماشا میگذارد.و سهند در بهار گلزاری بی بدیل است.
غار هامپوئیل
درفاصله 12كیلومتری مراغه ودركوههای جنوبی آن غار هامپوئیل قرار دارد كه تجمع وزندگی گروه زیادی ازكبوتران در داخل آن این غار را به (غاركبوتر) معروف ساخته است. دهانه این غار مشرف به میدان وسیعی است وبه وسیله دومعبر به میدانهای دیگر متصل میشود.
یكی از معابر این غار به چاههای عمیق منتهی میشود و خود این چاهها به میادین دیگری وصل شده است . برخی از این چاهها آب دارد و رسوبات آهكی اطراف آنها منا ظر طبیعی ایجاد كرده است نزدیك ترین راه این غار از روستای تازه كند سفلی میگذرد كه اخیرا توسط دولت این جاده بازسازی وآسفالت شده است.
این غار در کمرهٔ کوهى صخرهاى، رو به جنوب قرار گرفته است و از بستر رودخانهٔ مردى چاى حدود ۱۶۰۰ متر ارتفاع دارد. دهانهٔ غار ۸ متر است و ارتفاعش به ۲۵ تا ۴۰ متر مىرسد. طول و عرض میدان اول غار تقریباً ۴۰ تا۶۰ متر است. در ابتداى ورود به غار، کتیبهاى به زبان روسى دیده مىشود که تاریخ آن مربوط به سال ۱۹۲۵ میلادىاست. اهمیت غار کبوتر به خاطر وجود چاههاى عمیق و مخوفى است که به صورت تندرههاى سنگى و تالارهاى بزرگ دیده مىشود.
گنبد سرخ
گنبد سرخ یکی از قدیمی ترین بناهای موجود در مراغه است که در قسمت جنوب غربی شهر قرار دارد. نام بانی بنا و تاریخ احداث آنرا میتوان از كتیبه جبهه شمالی و نام سازنده آن را از كتیبه غربی ملاحظه نمود. آنچه از این كتیبه ها برداشت می گردد این است که بنای گنبد سرخ در سال542 هجری قمری به دستور عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم و به وسیله بنی بكر محمد بن بندان بن محسن معمار ساخته شده است. به طور كلی گنبد مزبور بنایی مربع شكل است متشكل از سردابه و اتاق اصلی كه بر روی سكوی سنگی قرار دارد و به وسیله هفت ردیف پله می توان به آن دسترسی یافت. پنج پله در جلوی سكو واقع شده و پله ششم و هفتم جزء آستانه درگاه محسوب میشوند.
موزه تخصصی مراغه (موزه ایلخانی)
ساختمان موزه مراغه در سال 1363 همزمان با تشكیل سازمان میراث فرهنكی كشور به موزه مقدماتی مراغه تبدیلوبا آثار عرصه شده از دوره های مختلف تاریخی برای بازدید عموم دایر شد.
موزه مراغه در سال1375 شمسی جهت هدفمندی آثار خود و به لحاظ اهمیت نقشی كه در این شهر در دوره ایلخانی داشته، به عنوان موزه تخصصی مراغه فعالیت خود را آغار كرد.
مراغه با وجود استواری واستمرار تمدن از دوران پیش از اسلام تا دوران مختلف اسلامی ، در دوره ایلخانی از موقعیت ممتاز برخوردار شدوبه علت انتخاب این شهر به عنوان اولین پایتخت ایلخانان ، مركز ثقل این سلسله محسوب گردید . به طوری كه عصر دوباره سازندگی ایران پس از یك دوره طولانی قتل ،غارت وویرانی مغولان از این شهر آغاز می شود.
با تمركز وانتقال صد ها اثر برجسته وگردآوری مجموعه ای نسبتا كامل از آثار مختلف ایلخانی شامل انواع سفال، كاشی، سكه، فلز، شیشه وكتابت، این موزه به عنوان منبع مطالعاتی و پژوهشی در اختیار محققان وباز دیدكنندگان قرار گرفت.
رصد خانه مراغه
رصد خانه مراغه یکی از یادگارهای علمی و فلكی خواجه نصیرالدین طوسی؛ فیلسوف، ریاضیدان و منجم بزرگ دوره ایلخانی و صاحب رساله مشهور اخلاق ناصری و زیج معروف ایلخانی است كه به دست او، با همراهی عده ای از فضلا و دانشمندان بنا شده. این رصدخانه زمانی از مشهورترین رصدخانه های اسلامی بوده که آوازه آن تمام جهان آن روز را فرا گرفته و تاكنون با این همه تطورات و تغییراتی كه در جهان پدید آمده هنوز هم نام آن رصدخانه و بانی آن بر سر زبانهاست.
در سال 657 هجری به دستور خواجه بزرگ طوسی؛ "فخرالدین ابوالسعادات احمد بن عثمان مراغی" معمار معروف آن عصر، ساختمان وسیع و با شكوه رصدخانه را با نقشه استاد شروع نمود. محلی كه برای رصدخانه انتخاب شده بود تپه ای است كه در شمال غربی شهر مراغه واقع شده و اینك بنام رصد خانه مراغه معروف است.
برای كمك به رصدخانه علاوه بر كمك های مالی دولت، اوقاف سراسر كشور نیز در اختیار خواجه گذارده شده بود كه از عشر (یک دهم) آن جهت امر رصدخانه و خرید وسائل و اسباب و آلات و كتب استفاده می نمود. در نزدیكی رصدخانه، كتابخانه بزرگ و بسیار عالی ساخته شده بود كه در حدود چهارصد هزار جلد كتاب نفیس از بغداد، شام، بیروت و الجزیره تهیه و جهت استفاده دانشمندان و فضلا در آن قرار داده شده بود.
معبد مهر
معبد در 6 كیلومتری جنوب شرقی مراغه در روستای ورجوی واقع شده است. این معبد در عمق زمین كنده شده و به جز ورودی دالان راه دیگری ندارد. این اثر در حدود قرن هشتم دچار تغییراتی شده وسقف اصلی نیایشگاه آن دست كاری شده است. این معبد تاریخی از نظر حجم كار، دقت و هنری كه در حجاریآن به كار رفته در شمار نمونههای ارزنده نیایشگاههای كهن سرزمین ایران است. معبد "مهر" شهرستان مراغه با قدمت دوره اشكانی و ساسانی برای پرستش خورشید و برگزاری آیین مهرپرستی در جنوب روستای ورجوی این شهرستان به صورت زیرزمینی و صخره ای بنا شده است مهر یا میترا خدایی بوده كه پرستش او در غرب تا شمال انگلستان و در شرق تا هند، هزاران سال رواج داشته است و هنوز هم مورد احترام زردشتیان است.