سارا گلابگیریان
سازمان آرامستان‌های شهرداری یزد مدیریت همه آرامستان‌های شهر را برعهده
دارد و برای صدور جواز دفن در آنها اقدام می‌کند، اما در این میان
«خلدبرین» بیشترین آمار دفن متوفیان شهر را دارد. با توجه به موقعیت
جغرافیایی استان و معین بودن استان برای ارائه خدمات درمانی و دارویی، نیمی
از متوفیان کفن‌شده در خلدبرین برای دفن به استان‌های دیگر کشور از جمله
هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بوشهر منتقل می‌شوند.
روزانه به طور متوسط 11 جواز دفن در شهر یزد صادر می‌شود که نیمی از آنها
در خلدبرین و نیم دیگر در خارج از شهر یا استان یزد دفن می‌شوند. در این
میان هیچ‌کس فکر سختی کار در آرمستان‌ها نیست. «علی زارع» مدیرعامل سازمان
آرامستان‌های شهرداری یزد که از سال 77 تاکنون در پست‌های مختلف این سازمان
مشغول خدمت است، درباره سختی‌ها و دشواری‌های فعالیت خود و خاطراتی که در
این سال‌ها برایش رقم خورده است با روزنامه همشهری به گفت‌وگو پرداخته است
که در زیر می‌خوانید.
-
آماری از متوفیان دفن شده در خلدبرین یزد ارائه کنید.
آرامستان خلدبرین از سال 48 و 49 بر اساس تصمیم بزرگان شهر برای ساخت
گورستان مجهز به دور از محدوده مسکونی شهر، ساخته و در 18 خردادماه سال 56
اولین متوفی به نام «زهرا دهانی» در این آرامستان دفن شد.
-
آیا خلدبرین تنها گورستان رسمی شهر است؟
شهر یزد 13 گورستان دارد که امکان دفن میت در آنها وجود دارد اما صدور مجوز
دفن و عملیات تجهیز و کفن تنها در خلدبرین انجام می‌شود. روزانه به طور
متوسط مجوز دفن برای 11 نفر در یزد صادر می‌شود اما خلدبرین گورستان رسمی
شهر یزد و حتی مرکز کشور است چرا که نیمی از کسانی که مجوز دفن آنها در
سازمان آرامستان‌های شهرداری یزد صادر می‌شود در خارج از استان دفن
می‌شوند. قبلا در هر محله یک گورستان وجود داشت اما در تلاش هستیم که دفن
در دیگر گورستان‌ها به جز خلدبرین متوقف شود چرا که مشکلات بهداشتی به
همراه دارد و با اعتراضات مردمی همراه است.
-
خاطره‌‌ای از دوران طولانی فعالیت خود در سازمان آرامستان‌ها بیان کنید.
خاطرات ما همواره تلخ است چرا که مراجعان ما افرادی هستند که عزیزان خود را
از دست داده‌اند. اما یکی از خاطرات شیرینی که در این سال‌ها برای من رقم
خورد، آشتی دادن اعضای خانواده‌های متوفیان بود که قهر بودند؛ آنها مشکلات و
اختلاف نظراتی در دفن متوفیان به ویژه درآرامگاه‌های خانوادگی داشتند. یکی
از این خاطرات خوشایند آشتی دادن خواهر و برادری بود که 14 سال با هم قهر
بودند و بعد از صحبت کردن با آنها برای جلب رضایتشان برای دفن میت، پس از
این مدت طولانی با هم آشتی کردند.
-
آیا بین کارکنان سازمان آرامستان‌ها و خانواده متوفیان نیز با توجه به مشکلات روحی خانواده‌ها درگیری به وجود می‌آید؟
بله، تا به حال چند مورد درگیری به دلیل جابه‌جا شدن میت‌ها رخ داده است.
در آخرین مورد 2 میت هم‌نام که یکی در یزد و دیگری در تهران دفن می‌شدند،
جابه‌جا شدند به طوری که جنازه‌ای که باید در یزد دفن می‌شد در حال انتقال
به تهران بود و در این بین خانواده میتی که باید در یزد تدفین شود برای
تحویل اقدام کردند و متوجه این اشتباه شدند. بلافاصله به آمبولانس سازمان
اطلاع رسانی شد و جنازه که تا نزدیک قم منتقل شده بود، به یزد بازگردانده و
به خانواده متوفی تحویل شد.
-
آیا اتفاق افتاده که برای دفن هم دعوا شود؟
بله، این درگیری‌ها در طول سال‌ها بارها اتفاق افتاده است. در آخرین مورد،
مردی به دلیل اختلاف با همسر و خانواده همسرش، اجازه اقامه نماز میت و دفن
وی را نمی‌داد و به قول معروف جنازه روی زمین مانده بود. از سوی دیگر
کارکنان سازمان تا زمانی که مجوز ولی متوفی و یا حکم حاکم شرع را نداشته
باشند، اجازه دفن ندارند. اما سرانجام با جلب رضایت همسر به دفن متوفی
اقدام شد.
-
اختلاف طبقاتی، تفاوت خانه‌های دنیایی را افزایش داده آیا این اختلاف در قیمت، شکل و ظاهر خانه‌های آخرت هم تاثیر دارد؟
برای یکسان سازی و یکپارچه‌سازی قبور اقداماتی انجام شده است و امیدواریم
این اقدامات با همکاری شهروندان، سرعت بیشتری بگیرد. نحوه ساخت قبور یکسان
و یک شکل است. علت تفاوت بعضی از قبور، ساخت آرامگاه‌های خانوادگی است و
این افراد باید در ازای قبوری که از سازمان تحویل می‌گیرند، هزینه بیشتری
پرداخت کنند.
-
درباره هزینه‌های کفن و دفن توضیح دهید.
سازمان آرامستان‌های شهرداری یزد بابت زمین از خانواده متوفی هیچ هزینه‌ای
دریافت نمی‌کند اما بابت ارائه خدمات از جمله انتقال میت به خلدبرین،
تجهیز، کفن و دفن و آماده‌سازی قبر و اجرای پیاده‌روسازی و ایجاد فضای سبز
500 هزار تومان از خانواده متوفی دریافت می‌شود. برخی از افراد به انتخاب
قبر برای محل دفن خود اقدام می‌کنند بنابراین با توجه به این‌که تا زمان
دفن میت در قبر از آن نگهداری می‌شود، باید هزینه بیشتری را به سازمان
پرداخت کنند که به ازای هر قبر یک طبقه یک میلیون و 600 هزار تومان و قبر
دو طبقه 2 میلیون تومان است.
-
درباره قبرهای دو طبقه بگویید.
فروش قبرهای یک طبقه برای جلوگیری از گسترش خلدبرین از 2 سال پیش متوقف شده
است چرا که در حال حاضر 60 هزار نفر در خلدبرین یزد دفن شده‌اند و سالانه
نیز 2 هزار قبر به قبور موجود اضافه می‌شود.
-
آیا برای دفن متوفیان در یزد جا کم ندارید؟
خیر، زمین برای نیاز 50 سال آینده شهر در خلدبرین پیش بینی شده است چرا که
80 هکتار زمین موقوفه در اختیار سازمان است و در کنار آن زمینی به وسعت 45
هکتار برای توسعه خلدبرین در سمت شرق و زمینی به مساحت 72 هکتار برای توسعه
خلدبرین در سمت شمال به سازمان واگذار شده است.
-
درباره پرسنل خلدبرین بگویید.
3 غسال زن و 3 غسال مرد در 2 غسالخانه مردانه و زنانه خلدبرین، آماده کردن
متوفیان برای دفن را بر عهده دارند. تقاضای استخدام در این سازمان به دلیل
کمبود شغل و مشکلات اقتصادی در جامعه وجود دارد اما در جامعه به این افراد
بسیار کم لطفی می‌شود به طوری که غسال‌ها در شهر از سوی همشهریان طرد
می‌شوند.
-
مدت نگهداری متوفیان در خلدبرین چقدر است؟
متوفی بعد از انتقال به سازمان و طی مراحل قانونی ، بلافاصله برای دفن به
خانواده تحویل می‌شود اما اگر خانواده متوفی شناسایی نشوند، ممکن است جنازه
چندماه در سردخانه خلدبرین بماند کما این‌که در حال حاضر 5 جنازه به همین
دلیل در سردخانه نگهداری می‌شوند و سازمان آرامستان‌ها تا زمانی که مراجع
قضایی دستور ندهند، اجازه دفن صادر نخواهد کرد. جنازه‌هایی که خانواده آنها
شناسایی نمی‌شوند، عمدتا معتادانی هستند که در اثر استعمال مواد مخدر در
گوشه و کنار شهر فوت می‌کنند. یکی دیگر از مشکلات و معضلات سازمان
آرامستان‌های شهرداری یزد، انتقال اجسادی است که مدت‌ها از زمان فوت آنها
گذشته است.
-
آیا تاکنون مجوز نبش قبر در سازمان آرامستان‌های شهر یزد صادر شده است؟
بله، صدور مجوز نبش قبر هر از گاهی در سازمان اتفاق می‌افتد. سال گذشته پسر
بچه یک خانواده غیربومی در اثر تصادف جان باخت و پدر نیز در همان تصادف
به کما فرورفت. در این زمان مادر خانواده برای دفن فرزند خود مجوز داد. بعد
از 8 ماه و بهبود یافتن پدر خانواده، اختلاف نظر بین والدین ایجاد شد و
پدر تصمیم گرفت به زادگاهش بازگردد. اجازه مادر مبنی بر دفن پسر در خلدبرین
یزد، مشکلات خانوادگی برای آنها ایجاد کرد و در نهایت از مراجع قضایی
دستور نبش قبر صادر شد و جنازه با هماهنگی پزشکی قانونی و سردخانه شهرستان
مورد نظر، بعد از طلوع آفتاب نبش قبر و منتقل شد.
-
بیشترین عامل مرگ و میر متوفیانی که از سازمان آرامستان‌های شهرداری یزد مجوز دفن می‌گیرند، چیست؟
علت فوت بیشتر افرادی که مجوز دفن آنها از سوی سازمان آرامستان‌های شهرداری
یزد صادر می‌شود، ابتدا سکه و سپس تصادفات است. خوشبختانه آمار مرگ و میر
تصادفات در سال‌های اخیر به مراتب کاهش یافته است.
-
خودتان فکر می‌کنید که مهم‌ترین انتظار مردم از مسئولان و کارکنان سازمان شما چیست؟
طبیعتا کسانی که به سازمان مراجعه می‌کنند، عزیزان خود را از دست داده‌اند و
حالت طبیعی ندارند و انتظار دارند سریع مراحل اداری انجام شود و هر گونه
وقفه، برای آنها خوشایند نخواهد بود. همیشه سعی کرده‌ایم که خدمات را در
حداقل زمان ممکن به خانواده متوفیان ارائه کنیم و پیش بینی لازم صورت گیرد
تا رضایت خانواده متوفی حاصل شود.