يزد به طور متوسط ماهيانه 120 تا 130 بار مي لرزد ، زلزله همواره ذهن يزدي ها را به خود مشغول کرده است و بسياري از ما همواره اين ترس مزمن را با خود به همراه داريم زلزله هاي گاه به گاه در يزد، اظهارنظر مسئولان درباره اين پديده و تبعات آن و آمارهاي جهاني از زلزله اين ترس مزمن را در جامعه يزد تقويت کرده است.
ترس از زلزله در بين مردم يزد واقع بينانه است چراکه اين شهر در کنار شهرهاي مشهد، شيراز، کرج، يزد، کاشان، کرمان از شهرهاي پرخطر در برابر زلزله و بلاياي طبيعي است، در اين بين يزد در کنار شهرهائي نظير کاشان و کرمان به دليل وجود بافت فرسوده و ساخت و ساز هاي گلي بيشترين آسيب پذيري را در برابر زلزله دارند.
در حالي که مردم برخي کشورها نظير ژاپن زندگي با زلزله را ياد گرفته اند اما مردم ايران به ويژه يزد زندگي در ترس را تجربه مي کنند و اينکه در آينده چه خواهد شد.
اين استان قابليت زلزله هاي بزرگ را دارد و بافت فرسوده و ساخت و ساز هاي گلي و غير اصولي آن ترس از زلزله را جدي کرده است.
اميرحسين رادمنش عضو شوراي شهر يزد در مراسم تحليف مهندسان جوان سازمان نظام مهندسي ساختمان گفته است؛ از هر 100 پروندهاي که به کميسيون ماده صد شهرداري وارد ميشود، تخلف 75 پرونده اثبات ميشود.
وي افزوده است: اينکه تخلف 75 درصد پروندههاي ورودي به کميسيون ماده صد شهرداري يزد اثبات ميشود، جاي بسي تاسف و نشان دهنده عدم نظارت بر ساخت و ساز است.
حسين اعلايي، رئيس سازمان نظام مهندسي ساختمان استان يزد نيز در اين نشست اظهار داشت: کار مهندس در اجرا و نظارت بر ساختمان در هر مرحله با جان چند نفر از ساکنان آن در زمانهاي حال و آينده سر و کار دارد بنابراين مسئوليت بسيار سنگيني بر عهده مهندسان ناظر ساختمانهاست و کار آنها حتي از کار پزشکان نيز حساستر است.
اعلايي بر توجه مهندسان جوان به رعايت آييننامهها و دستورالعملهاي مربوط به مقررات ملي ساختمان تاکيد کرده است.
ي با تاکيد بر اهميت دقت در نظارت بر ساختمانها، از مهندسان ناظر خواست؛ تا در صورت مشاهده هرگونه تخلف از طرف مالکان ساختمانها به ويژه تمايل آنها براي تغيير نقشههاي مصوب اوليه، مراتب را در اسرع وقت به شهرداري و سازمان نظام مهندسي ساختمان اطلاع دهند و خود نيز به عنوان مشاوران دلسوز، در صدد راهنمايي مالکان برآيند.
مقاله اي هم که به تازگي تحت عنوان ارزيابي آسيب پذيري بافت تاريخي شهرها در برابر زلزله (سعيد گيوه چي و همکاران، 1392) منتشر شده؛ نشان مي دهد حدود 65 درصد از مساحت محله فهادان يزد که در قلب بافت تاريخي يزد قرا دارد در برابر زلزله آسيب پذيري بالائي دارند.
در اين تحقيق آمده است؛ بافت هاي تاريخي شهرها، علي رغم ارزش و اهميت فراوان آ نها و اعتبار و منزلتي که به شهرها مي بخشند، متأسفانه در معرض انواع خطرها هستند و عوامل گوناگوني موجوديت آ نها را تهديد مي کند.
يکي از مهمترين خطراتي که بافتهاي باارزش تاريخي شهرها را تهديد مي کند، خطر سوانح طبيعي به ويژه زمين لرزه است. خطر زمين لرزه، همه ي نقاط شهر را در معرض تهديد قرار مي دهد، اما بافت تاريخي شهرها به دلايل گوناگون نظير فرسودگي بناها و متروکه ماندن و عدم رسيدگي مالکان، از اين نظر در وضعيت بدتري قرار دارند و از اين رو بيش از ساير قسمت هاي شهر در برابر زمين لرزه آسيب پذيرند.
شهر يزد که از بافت هاي تاريخي گسترده اي برخوردار است، با گسل هاي بزرگ و لرزه اي بهاباد، کوهبنان و نايبند در شرق، گسل بزرگ دهشير در غرب و چندين گسل کوچک و بزرگ فعال ديگر محاصره شده است و اطلاعات به دست آمده بيانگر سابقه ي فعاليت و اثر تخريبي آن در زمين لرزه هاي گذشته و احتمالي آينده است با توجه به وجود حدود 700 هکتار بافت تاريخي ثبت شده در شهر يزد، ارزيابي آسيب پذيري در اين مناطق بسيار حائز اهميت است ؛ از اين رو محله ي فهادان يزد با مساحتي حدود 114 هکتار و با جمعيت تقريبي معادل 7 هزار نفر از آثار ارزشمند تاريخي و مذهبي در شهر يزد به عنوان مطالعه موردي براي ارزيابي آسيب پذيري بافت هاي تاريخي در برابر زلزله انتخاب شده است.
نتايج اين تحقيق نشان مي دهد؛ مناطق با آسيب پذيري بالا در تمام محله ديده مي شود و بيشترين مساحت را به خود اختصاص داده است که اين ميزان حدود 65 درصد از مساحت محله فهادان را شامل مي شود، 20 درصد از محله داراي آسيب پذيري متوسط و بقيه ي مساحت محله را فضاهاي داراي آسيب پذيري کم به خود اختصاص داده اند.
مکان هاي داراي آسيب پذيري کم، فضاهاي باز و ساختمان هاي تازه احداث شده هستند اما بيشتر ساختمان هاي محله داراي آسيب پذيري بالا هستند.
بنا بر نتايج تحقيق سعيد گيوه چي و همکاران( 1392)با وجود امکانات خدماتي لازم و مناسب پس از بحران، نظير بيمارستان، ايستگاه آتش نشاني و فضاهاي باز مناسب در محله، عملکرد نامناسب بناها و شبکه ي معابر، عمليات امدادرساني را با مشکل رو به رو خواهد کرد.
بنابراين لازم است تا تمام محله را در جهت مقاوم سازي در برابر زلزله و انجام عمليات آمادگي و کاهش خطر در برابر زلزله، زير نظر گرفت، همچنين طر ح هاي مربوط به مديريت بحران در محله بايد با مشارکت ساکنان محل و توجه بيشتر به شرايط ويژه ي بافت از نظر قدمت و جنس مصالح اجرا شود.